27 Eylül 2024 Konferans bildirisi Açık Erişim

Fayıka Göktepe

JSON-LD (schema.org)

{
  "@context": "https://schema.org/", 
  "@id": 285925, 
  "@type": "ScholarlyArticle", 
  "creator": [
    {
      "@id": "https://orcid.org/0000-0001-8532-5258", 
      "@type": "Person", 
      "affiliation": "Marmara \u00dcniversitesi", 
      "name": "Fay\u0131ka G\u00f6ktepe"
    }
  ], 
  "datePublished": "2024-09-27", 
  "description": "<p>Engelsiz eri\u015fim kapsam\u0131nda ele al\u0131nan Kolay Dil, T&uuml;rkiye&rsquo;de yeni bir ara\u015ft\u0131rma alan\u0131 a&ccedil;makla beraber disiplinleraras\u0131 &ccedil;al\u0131\u015fma alanlar\u0131ndan biridir. Bu alan, &ccedil;e\u015fitli disiplinlerden uzmanlar\u0131n katk\u0131s\u0131yla bili\u015fsel k\u0131s\u0131tl\u0131l\u0131\u011f\u0131 olan bireyler i&ccedil;in kolay anla\u015f\u0131l\u0131r ve eri\u015filebilir i&ccedil;erik olu\u015fturmay\u0131 ama&ccedil;lamaktad\u0131r. Kolay Dil, standart dilin dilsel bir varyasyonudur ve standart dilin yap\u0131s\u0131yla k\u0131yasland\u0131\u011f\u0131nda daha az karma\u015f\u0131kt\u0131r, dolay\u0131s\u0131yla daha anla\u015f\u0131l\u0131r bir yap\u0131ya sahiptir. Standart dilde yaz\u0131lm\u0131\u015f olan metinlerin Kolay Dil&rsquo;e &ccedil;evrilmesinin ise &ccedil;eviribilimsel a&ccedil;\u0131dan bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda dili&ccedil;i ve g&ouml;stergeleraras\u0131 &ccedil;eviri oldu\u011funu s&ouml;ylemek m&uuml;mk&uuml;nd&uuml;r. Bilindi\u011fi &uuml;zere, dili&ccedil;i &ccedil;eviri ve g&ouml;stergeleraras\u0131 &ccedil;eviri denildi\u011finde ilk akla gelen isim Roman Jakobson&rsquo;dur. Jakobson (1959) &ccedil;al\u0131\u015fmas\u0131nda &uuml;&ccedil; &ccedil;eviri &ccedil;e\u015fidinden bahsetmektedir: Bunlar, dilleraras\u0131 &ccedil;eviri (interlingual), dili&ccedil;i &ccedil;eviri (intralingual) ve g&ouml;stergeleraras\u0131 &ccedil;eviridir (intersemiotic). Bu ba\u011flamda dili&ccedil;i &ccedil;eviri veya yeniden s&ouml;zc&uuml;kleme (rewording), dilsel g&ouml;stergelerin ayn\u0131 dildeki di\u011fer g&ouml;stergeler arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla yorumlanmas\u0131d\u0131r; g&ouml;stergeleraras\u0131 &ccedil;eviri ya da d&ouml;n&uuml;\u015ft&uuml;rme (transmutation), dilsel g&ouml;stergelerin dild\u0131\u015f\u0131 g&ouml;sterge sistemlerinin g&ouml;stergeleriyle yorumlanmas\u0131d\u0131r. Jakobson&rsquo;un &ccedil;eviri s\u0131n\u0131fland\u0131rmas\u0131nda bu iki &ccedil;eviri t&uuml;r&uuml; Kolay Dil&rsquo;e uyarland\u0131\u011f\u0131nda da dili&ccedil;i &ccedil;eviride standart dilin yeniden s&ouml;zc&uuml;kleme suretiyle Kolay Dil&rsquo;e aktar\u0131m\u0131n\u0131n yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 s&ouml;ylenebilir. Kolay Dil metinlerinde s\u0131k&ccedil;a ba\u015fvurulan bir di\u011fer &ccedil;eviri t&uuml;r&uuml; ise g&ouml;stergeleraras\u0131 &ccedil;eviridir; kaynak metinde dilsel olarak ifade edilmi\u015f i&ccedil;erikler erek dilde, yani Kolay Dil&rsquo;de, metnin kolay anla\u015f\u0131lmas\u0131 i&ccedil;in g&ouml;rsellerle desteklenmektedir. Dili&ccedil;i &ccedil;eviri veya g&ouml;stergeleraras\u0131 &ccedil;eviri de k&uuml;lt&uuml;r unsuru dikkate al\u0131nmadan ger&ccedil;ekle\u015ftirilmesi m&uuml;mk&uuml;n oldu\u011fu s&ouml;ylenemez. &Ouml;zellikle Kolay Dil kapsam\u0131nda k&uuml;lt&uuml;r unsuru &ouml;nemli bir yere sahiptir. Bu ba\u011flamda, Bredel ve Maa&szlig;&rsquo;a (2016) g&ouml;re Kolay Dil&rsquo;e yap\u0131lan &ccedil;evirinin hedef kitlesi kaynak metnin hedef kitlesi ile ayn\u0131 k&uuml;lt&uuml;rel gruba ait olmayabilir. Bu durumda ise Kolay Dil ayn\u0131 zamanda k&uuml;lt&uuml;rleraras\u0131 bir &ccedil;eviridir. &Ccedil;al\u0131\u015fma kapsam\u0131nda di\u011fer &ccedil;eviribilimcilerin de dili&ccedil;i &ccedil;eviri yakla\u015f\u0131mlar\u0131 Kolay Dil kapsam\u0131nda de\u011ferlendirilecektir. B&ouml;ylece, Kolay Dil &ccedil;evirisinin &ccedil;eviri t&uuml;rleri saptanabilecek ve &ccedil;eviribilimsel perspektiften ele al\u0131nmas\u0131na zemin haz\u0131rlanabilecektir.&nbsp;</p>", 
  "headline": "Kolay Dil'in \u00e7eviri t\u00fcr\u00fcn\u00fcn belirlenmesi: Dili\u00e7i \u00e7eviri-g\u00f6stergeleraras\u0131  \u00e7eviri-k\u00fclt\u00fcrleraras\u0131 \u00e7eviri", 
  "identifier": 285925, 
  "image": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/static/img/logo/aperta_logo_with_icon.svg", 
  "inLanguage": {
    "@type": "Language", 
    "alternateName": "tur", 
    "name": "Turkish"
  }, 
  "keywords": [
    "Dili\u00e7i \u00e7eviri, g\u00f6stergeleraras\u0131 \u00e7eviri, k\u00fclt\u00fcrleraras\u0131 \u00e7eviri, Kolay Dil"
  ], 
  "license": "http://www.opendefinition.org/licenses/cc-by-sa", 
  "name": "Kolay Dil'in \u00e7eviri t\u00fcr\u00fcn\u00fcn belirlenmesi: Dili\u00e7i \u00e7eviri-g\u00f6stergeleraras\u0131  \u00e7eviri-k\u00fclt\u00fcrleraras\u0131 \u00e7eviri", 
  "url": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/record/285925"
}