25 Eylül 2024 Konferans bildirisi Açık Erişim

Fayıka Göktepe

DataCite XML

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<resource xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xmlns="http://datacite.org/schema/kernel-4" xsi:schemaLocation="http://datacite.org/schema/kernel-4 http://schema.datacite.org/meta/kernel-4.1/metadata.xsd">
  <identifier identifierType="DOI">10.48623/aperta.285919</identifier>
  <creators>
    <creator>
      <creatorName>Fayıka Göktepe</creatorName>
      <nameIdentifier nameIdentifierScheme="ORCID" schemeURI="http://orcid.org/">0000-0001-8532-5258</nameIdentifier>
      <affiliation>Marmara Üniversitesi</affiliation>
    </creator>
  </creators>
  <titles>
    <title>Engelsiz Erişim Kapsamında Kolay Türkçenin Web Sitelerinde Yer Almasının Önemi</title>
  </titles>
  <publisher>Aperta</publisher>
  <publicationYear>2024</publicationYear>
  <subjects>
    <subject>Kolay Dil, erişebilirlik, engelsiz iletişim ve etkileşim, web siteleri</subject>
  </subjects>
  <dates>
    <date dateType="Issued">2024-09-25</date>
  </dates>
  <language>tr</language>
  <resourceType resourceTypeGeneral="Text">Conference paper</resourceType>
  <alternateIdentifiers>
    <alternateIdentifier alternateIdentifierType="url">https://aperta.ulakbim.gov.tr/record/285919</alternateIdentifier>
  </alternateIdentifiers>
  <relatedIdentifiers>
    <relatedIdentifier relatedIdentifierType="DOI" relationType="IsVersionOf">10.48623/aperta.285918</relatedIdentifier>
  </relatedIdentifiers>
  <rightsList>
    <rights rightsURI="http://www.opendefinition.org/licenses/cc-by-sa">Creative Commons Attribution Share-Alike</rights>
    <rights rightsURI="info:eu-repo/semantics/openAccess">Open Access</rights>
  </rightsList>
  <descriptions>
    <description descriptionType="Abstract">&lt;p&gt;G&amp;uuml;n&amp;uuml;m&amp;uuml;zde bilgiye erişim t&amp;uuml;m d&amp;uuml;nyada olduğu gibi &amp;uuml;lkemizde de her bireyin temel hakkıdır. Engelli hakları &amp;ouml;zellikle de BM Engelli Haklarına İlişkin S&amp;ouml;zleşme&amp;rsquo;de, 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun&amp;rsquo;da, 2030 Engelsiz Vizyon Belgesi&amp;rsquo;nde ve onun uygulama aracı olan Engelli Hakları Ulusal Eylem Planı&amp;rsquo;nda d&amp;uuml;zenlenmiştir. Dolayısıyla &amp;uuml;lkemizde engellilerin hayatını kolaylaştıracak dahiliyet&amp;ccedil;i &amp;ccedil;alışmalar ve uygulamalar son d&amp;ouml;nemlerde ivme kazanmıştır. Ancak engelsiz iletişim ve erişim kapsamında y&amp;uuml;r&amp;uuml;t&amp;uuml;len &amp;ccedil;alışmalar ve uygulamalarda orta ve hafif zihinsel engelli grubu veya bilişsel kısıtlılığı olan bireyler, bilgiye erişim konusunda &amp;ouml;zellikle dijital medyaya erişimleri bağlamında ihmal edilmektedirler. Y&amp;uuml;r&amp;uuml;me engelli bir birey i&amp;ccedil;in merdivenler nasıl bir engel teşkil ediyorsa, bilişsel kısıtlılığı olan insanlar i&amp;ccedil;in de dilin kendisi bir engeldir; bu nedenle dijital mecralarda standart dili anlamakta zorlandıkları i&amp;ccedil;in temel hak olarak betimlenen bilgiye erişim, onlar i&amp;ccedil;in ge&amp;ccedil;erliliğini yitirmektedir. Bu kitlenin bilgiye erişmesi i&amp;ccedil;in yurtdışında uzun yıllardır Kolay Dil (Easy Language) &amp;ccedil;alışmaları ve uygulamaları y&amp;uuml;r&amp;uuml;t&amp;uuml;lmektedir ve bir&amp;ccedil;ok &amp;uuml;lke bu konuda &amp;ouml;nemli ilerlemeler kaydetmiştir. Kolay Dil, standart dilde sunulan bilgilerin daha kolay anlaşılması i&amp;ccedil;in her &amp;uuml;lkenin kendi dilinde geliştirdiği bir dil varyasyonudur. Bu bağlamda standart dilde yazılmış metinler belli kural veya ilkeler doğrultusunda dil i&amp;ccedil;i &amp;ccedil;eviri yapmak suretiyle Kolay Dile aktarılmakta ve orta ve hafif d&amp;uuml;zeyde zihinsel engelliler ve bilişsel kısıtları olan bireyler i&amp;ccedil;in daha anlaşılır hale getirilerek onların bilgiye erişimesi sağlanmakta, dolayısıyla da ihtiya&amp;ccedil; sahibi bireylerin topluma katılımları bu yolla teşvik edilmektedir. Bir &amp;ccedil;ok AB &amp;uuml;lkesi ve &amp;ouml;zellikle Almanya mevzuat gereği t&amp;uuml;m kamu kurum ve kuruluşlarının web sitelerini Kolay Dilde sunmalarını zorunlu kılmaktadır. Bilgiye erişimi temel hak olarak kabul eden Almanya, s&amp;ouml;z konusu kitlenin kamu hizmetlerine ve bilgilere eşit şartlarda erişimini sağlamak amacıyla Kolay Dil kullanımı &amp;uuml;zerinde durmaktadır. Almanya bu nedenle web sitelerinde standart dile ek bir uygulama olarak Kolay Dil se&amp;ccedil;eneği sunmasıyla iyi bir &amp;ouml;rnek olarak kabul edilmektedir. &amp;Uuml;lkemizde T&amp;uuml;rk&amp;ccedil;e Kolay Dil/ Kolay T&amp;uuml;rk&amp;ccedil;e &amp;ccedil;alışmaları yeni başlamış ve engelsiz erişim kapsamında hala &amp;ouml;nemli eksiklikler mevcuttur. Bu durum da orta ve hafif d&amp;uuml;zeyde zihinsel engelli bireyler ile bilişsel kısıtlılığı bulunan bireylerin bilgiye erişimlerinde engellerin devam etmesine neden olmaktadır. Dijital medya g&amp;uuml;n&amp;uuml;m&amp;uuml;zde en yaygın olarak kullanılan bilgiye erişim aracıdır; bu nedenle dijital mecraların bilişsel engelleri olan bireyler i&amp;ccedil;in de kullanıcı odaklı olması ve Kolay Dilde de sunulması &amp;ouml;nem arz etmektdir. Aksi takdirde, bu bireylerin topluma katılımları sınırlı kalmaktadır. Bu nedenle &amp;ccedil;alışmanın amacı T&amp;uuml;rkiye&amp;rsquo;de web site &amp;ouml;rneklerinden yola &amp;ccedil;ıkarak Kolay Dilin &amp;ouml;nemini vurgulamak ve Kolay T&amp;uuml;rk&amp;ccedil;e uygulamalarının &amp;ouml;rnek uygulama &amp;uuml;zerinden g&amp;ouml;stererek web sitelerinde yer almasını teşvik etmektir. Engelsiz iletişim toplumsal katılımın ve bilgiye erişimin sağlanmasında temel bir unsurdur ve bu kapsamda Kolay T&amp;uuml;rk&amp;ccedil;e uygulamalarının web sitelerinde yer alması, bilişsel engelleri olan bireylerin bilgiye erişimini kolaylaştırmakta ve onların topluma aktif katılımını desteklemektedir. tut&lt;/p&gt;</description>
  </descriptions>
  <fundingReferences>
    <fundingReference>
      <funderName>Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştirma Kurumu</funderName>
      <funderIdentifier funderIdentifierType="Crossref Funder ID">https://doi.org/10.13039/501100004410</funderIdentifier>
      <awardNumber>123K021</awardNumber>
    </fundingReference>
  </fundingReferences>
</resource>