Proje çıktısı Açık Erişim

İklim Değişikliklerinin Karadeniz ve Ege Denizi Ekosistemi ve Dinamiğine Etkileri

2011    Barış Salihoğlu; Bettina Fach Salihoğlu; Temel Oğuz

Projedeki temel yaklaşım, geçmişteki Ege ve Karadeniz iklim-deniz etkileşimlerinin aydınlatılması, atmosfer ve deniz sistemlerinin önemli değişkenliklerinin saptanması, yeterli istatistikî veri bulunanların ne kadar düzenli veya düzensiz olduklarının tespiti ve farklı iklim koşullarındaki sistem özelliklerinin model simülasyonlarıyla belirlenmesidir. İki yıl süren proje kapsamında Oğuz ve diğ. (2006) ile Kazmin ve Zatsepin (2007)’nin çalışmaları ve daha önce konunun bazı detayları üzerinde gerçekleştirilen çalışmalar çerçevesinde Karadeniz ve Ege Denizi için deniz-atmosfer-iklim etkileşimlerini kapsamlı olarak açıklamaya yönelik bulgu analizlerine ve matematiksel model simülasyonlarına dayalı çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Projenin özgün değeri, son yıllarda açıkça ortaya çıkan iklim değişiklikleri ve bunların denizlerimiz üzerindeki etkilerine yönelik araştırmalara ivme kazandırması ve konunun şimdiye kadar büyük ölçüde ihmal edilen bilimsel bir zemine oturtulmasına katkıda bulunmasıdır. Özetle, Ege Denizi’nde yapılan veri analizlerinin önemli sonuçlarından biri yakın dönemde gözlenen su sıcaklığı artışıyla birlikte artan yeni yabancı tür girişidir. Yabancı türlerin girişindeki yıllar arası değişimler sıcaklık artışıyla paraleldir. Karadeniz’de birlikte yürütülen veri ve model analizleri sonuçları 1992-1993 yıllarındaki karasal kökenli besin tuzu girdisindeki azalma ve iklimsel soğumayla Karadeniz sisteminin istenmeyen dirençli, az üretken bir evreye girmiş olduğunu göstermektedir. Bu evre, dünyadaki deniz ekosistemleri arasında gösterilebilecek en kötü örneklerden biri olarak; deniz analarının baskın olduğu, ekotrofik olarak yetersiz ve kayda değer balık popülasyonu içermeyen bir besin ağı oluşumunu desteklemektedir. Günümüzde bilimin ve politikanın ana meselelerinden birisi yabancı tür ve özellikle deniz anasının etkilediği bu sistemleri balık baskın hale dönüştürebilmek için yollar bulmaya çalışmak olmalıdır.