Kitap Açık Erişim

İsmâilîlik ve Neoplatonizm: Ebû Ya'kûb es-Sicistânî Örneği

Sansarkan, Yusuf


MARC21 XML

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<record xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim">
  <leader>00000nam##2200000uu#4500</leader>
  <datafield tag="540" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="u">https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/</subfield>
    <subfield code="a">Creative Commons Attribution-NonCommercial</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="653" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="a">İslam</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="653" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="a">İslam Mezhepleri Tarihi</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="653" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="a">İsmâilîlik</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="653" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="a">Yeni Eflâtunculuk</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="653" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="a">Ebû Ya'kûb es-Sicistânî</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="653" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="a">Sicistânî</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="653" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="a">Plotinus</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="653" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="a">Tanrı</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="653" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="a">Âlem</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="909" ind1="C" ind2="O">
    <subfield code="o">oai:aperta.ulakbim.gov.tr:252221</subfield>
    <subfield code="p">user-okuokutyayinlari</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="041" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="a">tur</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="520" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="a">&lt;p&gt;Bu &amp;ccedil;alışma Eb&amp;ucirc; Ya&amp;lsquo;k&amp;ucirc;b es-Sicist&amp;acirc;n&amp;icirc;&amp;#39;nin Yeni Efl&amp;acirc;tuncu g&amp;ouml;r&amp;uuml;şlerini, Plotinus&amp;#39;un d&amp;uuml;ş&amp;uuml;nceleriyle karşılaştırmalı olarak ele almaktadır. 4./10. y&amp;uuml;zyılda yaşayan Sicist&amp;acirc;n&amp;icirc;, İsm&amp;acirc;il&amp;icirc;liğin Horasan-M&amp;acirc;ver&amp;acirc;&amp;uuml;nnehir d&amp;acirc;&amp;icirc;lerindendir. Zikredilen d&amp;ouml;nemde d&amp;acirc;&amp;icirc;lerin fikirlerini yayabildiği ve entelekt&amp;uuml;el d&amp;uuml;ş&amp;uuml;nceler geliştirdiği b&amp;ouml;lgede, İsm&amp;acirc;il&amp;icirc;lerin g&amp;uuml;&amp;ccedil; kazandığı, bazı devlet adamlarının onlara destek verdiği g&amp;ouml;zlenmektedir. Bu gelişim, Muhammed b. Ahmed en-Nesef&amp;icirc; ve Eb&amp;ucirc; H&amp;acirc;tim er-R&amp;acirc;z&amp;icirc; gibi d&amp;acirc;&amp;icirc;lerin Sicist&amp;acirc;n&amp;icirc;&amp;#39;ye hatırı sayılır bir miras bırakmasını sağlamıştır. &amp;Ouml;te yandan yine bu d&amp;ouml;nemde, mistik &amp;ouml;geler barındıran İsm&amp;acirc;il&amp;icirc;lik Yeni Efl&amp;acirc;tuncu etkilerle bir felsef&amp;icirc; d&amp;ouml;n&amp;uuml;ş&amp;uuml;m ge&amp;ccedil;irmiştir. S&amp;ouml;z konusu d&amp;ouml;n&amp;uuml;ş&amp;uuml;m&amp;uuml;n mimarları Muhammed b. Ahmed en-Nesef&amp;icirc; ve &amp;ouml;ğrencisi Sicist&amp;acirc;n&amp;icirc;&amp;#39;dir. Nesef&amp;icirc;&amp;#39;nin eserleri g&amp;uuml;n&amp;uuml;m&amp;uuml;ze ulaşmadığından, Yeni Efl&amp;acirc;tuncu İsm&amp;acirc;il&amp;icirc;liğin izleri, Sicist&amp;acirc;n&amp;icirc; &amp;uuml;zerinden s&amp;uuml;r&amp;uuml;lmektedir. Bu &amp;ccedil;alışmanın amacı, İsm&amp;acirc;il&amp;icirc; d&amp;uuml;ş&amp;uuml;ncedeki Yeni Efl&amp;acirc;tuncu etkilerin g&amp;uuml;n y&amp;uuml;z&amp;uuml;ne &amp;ccedil;ıkarılma &amp;ccedil;abalarına bir katkı sunmaktır. Sicist&amp;acirc;n&amp;icirc;&amp;#39;nin eserlerindeki Yeni Efl&amp;acirc;tuncu &amp;ouml;gelere odaklanan &amp;ccedil;alışma, Plotinus&amp;#39;tan yoğun etkiler barındıran Tanrı ve &amp;acirc;lem g&amp;ouml;r&amp;uuml;şleriyle sınırlandırılmıştır. &amp;Ccedil;alışma giriş ve &amp;uuml;&amp;ccedil; b&amp;ouml;l&amp;uuml;mden oluşmaktadır. Giriş b&amp;ouml;l&amp;uuml;m&amp;uuml;n&amp;uuml;n ilk kısmı metodolojik &amp;ccedil;er&amp;ccedil;eveye ayrılmış, &amp;ccedil;alışmanın konusu, amacı, sınırları, y&amp;ouml;ntemi ve &amp;ccedil;alışmada kullanılan bazı terimlere değinilmiştir. Araştırmanın kaynakları ve Sicist&amp;acirc;n&amp;icirc; hakkındaki literat&amp;uuml;r değerlendirilmesi de bu kısımda yapılmıştır. Giriş b&amp;ouml;l&amp;uuml;m&amp;uuml;n&amp;uuml;n ikinci kısmı, Sicist&amp;acirc;n&amp;icirc;&amp;#39;nin hayatı, halefi-selefi d&amp;acirc;&amp;icirc;ler ve eserlerine ayrılmıştır. Ayrıca bu kısımda Sicist&amp;acirc;n&amp;icirc;&amp;#39;nin d&amp;uuml;ş&amp;uuml;nce d&amp;uuml;nyasındaki Yeni Efl&amp;acirc;tuncu etkiler genel hatlarıyla &amp;ouml;zetlenmeye &amp;ccedil;alışılmıştır. Birinci b&amp;ouml;l&amp;uuml;m Sicist&amp;acirc;n&amp;icirc;&amp;#39;nin Tanrı anlayışına ayrılmıştır. Tenzihin aşırı bir &amp;ouml;rneğini sergileyen m&amp;uuml;ellifin g&amp;ouml;r&amp;uuml;şleri Plotinus&amp;#39;un benzer g&amp;ouml;r&amp;uuml;şleriyle karşılaştırılmış, aradaki benzerlik ve farklılıklar tespit edilmeye &amp;ccedil;alışılmıştır. Bu b&amp;ouml;l&amp;uuml;m&amp;uuml;n ilk yarısında, Tanrı&amp;#39;nın tanımlanamazlığına odaklanılmış, ona atfedilen bazı kavramların reddine değinilmiş ve benzeri g&amp;ouml;r&amp;uuml;lmemiş bir tenzih anlayışı olan ikili tenzihe, diğer adıyla nefyin nefyine yer ayrılmıştır. B&amp;ouml;l&amp;uuml;m&amp;uuml;n ikinci yarısı, Tanrı&amp;#39;yı tanımlanamaz kabul etmelerine rağmen Sicist&amp;acirc;n&amp;icirc; ve Plotinus&amp;#39;un onun hakkında konuşması bağlamında, ona yakıştırılan bazı kavramları ve kullanım bi&amp;ccedil;imlerini irdelemiştir. İkinci b&amp;ouml;l&amp;uuml;m Tanrı &amp;acirc;lem ilişkisi, &amp;acirc;lemin oluşumu ve ruhan&amp;icirc; &amp;acirc;lem kısımlarından oluşmaktadır. Bu b&amp;ouml;l&amp;uuml;m&amp;uuml;n ilk kısmı, &amp;acirc;lemi ezel&amp;icirc; kabul eden Plotinus&amp;#39;un sud&amp;ucirc;r teorisiyle &amp;acirc;lemin yoktan yaratıldığını dile getiren Sicist&amp;acirc;n&amp;icirc;&amp;#39;nin savunduğu Emr d&amp;uuml;ş&amp;uuml;ncesinin karşılaştırılmasına ayrılmıştır. Plotinus&amp;#39;un aksine Tanrı&amp;#39;nın illet olduğunu reddeden Sicist&amp;acirc;n&amp;icirc;&amp;#39;de Emr&amp;#39;in varlığa nasıl illet olduğu ve ilk varlık olan Akl&amp;#39;ın yaratılışı bu kısımda ele alınmıştır. B&amp;ouml;l&amp;uuml;m&amp;uuml;n ikinci kısmında ruhan&amp;icirc; &amp;acirc;lem ve onu oluşturan Akıl ve Nefs&amp;#39;in detayları incelenmiştir. Sicist&amp;acirc;n&amp;icirc;&amp;#39;nin &amp;acirc;lem anlayışında merkez noktada bulunan Akl&amp;#39;ın nasıl bir varlık olduğu, kapsayıcılığı, yaratıclığı, Nefs&amp;#39;le ger&amp;ccedil;ekleştirdiği izdiva&amp;ccedil;, Nefs&amp;#39;in ondan fayda alması ve aldığı faydalarla cisman&amp;icirc; &amp;acirc;lemi y&amp;ouml;netmesi, bu kısımda detaylandırılmıştır. &amp;Ccedil;alışmanın &amp;uuml;&amp;ccedil;&amp;uuml;nc&amp;uuml; b&amp;ouml;l&amp;uuml;m&amp;uuml; cisman&amp;icirc; &amp;acirc;leme, &amp;ouml;gelerine ve &amp;ouml;gelerinden biri olan insana tahsis edilmiştir. İlk kısımda Nefs&amp;#39;in hemen altında başladığı ve feleklerle &amp;ccedil;evrili olduğuna inanılan cisman&amp;icirc; &amp;acirc;lemin bileşenleri olan madde, suret, felekler ve bunlarla ortaya &amp;ccedil;ıkan hareket ve zamana değinilmiştir. İkinci kısımda Sicist&amp;acirc;n&amp;icirc;&amp;#39;nin k&amp;uuml;&amp;ccedil;&amp;uuml;k &amp;acirc;lem dediği insan ele alınmıştır. Bu bağlamda Plotinus ve Sicist&amp;acirc;n&amp;icirc;&amp;#39;de &amp;ouml;nemli bir yer tutan, insanın ruhan&amp;icirc; &amp;acirc;lemle ilişkini sağlayan c&amp;uuml;z&amp;rsquo;i nefs, İsm&amp;acirc;il&amp;icirc;lerin meleklerin yerine koyduğu Cedd, Feth ve Hayal ele alınmıştır. Plotinus&amp;#39;ta karşılığı olmamakla birlikte insan bahsinin altında ele alınması gereken n&amp;uuml;b&amp;uuml;vvet, İsm&amp;acirc;il&amp;icirc; devir anlayışı, imamet, gelmesi beklenen mehd&amp;icirc; ve şeriatın kaldırılması konularıyla &amp;ccedil;alışmanın g&amp;ouml;vdesi tamamlanmıştır. Sicist&amp;acirc;n&amp;icirc;&amp;#39;nin eserlerindeki Yeni Efl&amp;acirc;tuncu etkileri ortaya &amp;ccedil;ıkarmak amacıyla hazırlanan &amp;ccedil;alışma, m&amp;uuml;ellifin adı ge&amp;ccedil;en felsef&amp;icirc; ekolden b&amp;uuml;y&amp;uuml;k &amp;ouml;l&amp;ccedil;&amp;uuml;de etkilendiği, bunları eserlerinde yansıttığı sonucuna ulaşmıştır. Bir&amp;ccedil;ok konuda Plotinus&amp;#39;a sadık kalan Sicist&amp;acirc;n&amp;icirc;, yoktan yaratma bahsinde ondan ayrılsa da &amp;acirc;lemin ikiye ayrılması, sud&amp;ucirc;r hiyerarşisi ve insan nefsi konularında Plotinus&amp;#39;la aynı doğrultuda yol almıştır.&lt;/p&gt;</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="650" ind1="1" ind2="7">
    <subfield code="a">cc-by</subfield>
    <subfield code="2">opendefinition.org</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="980" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="a">user-okuokutyayinlari</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="773" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="a">10.55709/okuokutyayinlari.31</subfield>
    <subfield code="i">isIdenticalTo</subfield>
    <subfield code="n">doi</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="260" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="c">2023-01-07</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="024" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="a">10.55709/okuokutyayinlari.31</subfield>
    <subfield code="2">doi</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="024" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="a">https://yayin.okuokut.org/okuokut/catalog/book/31</subfield>
    <subfield code="q">alternateidentifier</subfield>
    <subfield code="2">url</subfield>
  </datafield>
  <controlfield tag="001">252221</controlfield>
  <datafield tag="100" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="a">Sansarkan, Yusuf</subfield>
    <subfield code="0">(orcid)0000-0001-8010-4173</subfield>
    <subfield code="u">Kütahya Dumlupınar Üniversitesi</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="856" ind1="4" ind2=" ">
    <subfield code="u">https://aperta.ulakbim.gov.trrecord/252221/files/No.17_ISBN_978-605-71294-6-8.pdf</subfield>
    <subfield code="s">4031265</subfield>
    <subfield code="z">md5:927b2450436387e6e96ce256de6e9b49</subfield>
  </datafield>
  <controlfield tag="005">20230118001331.0</controlfield>
  <datafield tag="980" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="a">publication</subfield>
    <subfield code="b">book</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="700" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="4">edt</subfield>
    <subfield code="a">Demir, Abdullah</subfield>
    <subfield code="0">(orcid)0000-0001-7825-6573</subfield>
    <subfield code="u">Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="245" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="a">İsmâilîlik ve Neoplatonizm: Ebû Ya'kûb es-Sicistânî Örneği</subfield>
  </datafield>
  <datafield tag="542" ind1=" " ind2=" ">
    <subfield code="l">open</subfield>
  </datafield>
</record>
98
132
görüntülenme
indirilme
Görüntülenme 98
İndirme 132
Veri hacmi 532.1 MB
Tekil görüntülenme 93
Tekil indirme 125

Alıntı yap