17 Ocak 2023 Konferans bildirisi Açık Erişim

Donduran, Can

JSON

{
  "conceptdoi": "10.48623/aperta.252218", 
  "conceptrecid": "252218", 
  "created": "2023-01-17T20:29:13.913498+00:00", 
  "doi": "10.48623/aperta.252219", 
  "files": [
    {
      "bucket": "8f8154f0-f5af-48e8-9062-1d92ddddc705", 
      "checksum": "md5:befebea02b25d9c32780331b891012dd", 
      "key": "VI. Mu\u0308lkiye UI\u0307 Kongresi_Donduran_O\u0308ZET.pdf", 
      "links": {
        "self": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/api/files/8f8154f0-f5af-48e8-9062-1d92ddddc705/VI.%20Mu%CC%88lkiye%20UI%CC%87%20Kongresi_Donduran_O%CC%88ZET.pdf"
      }, 
      "size": 893890, 
      "type": "pdf"
    }
  ], 
  "id": 252219, 
  "links": {
    "badge": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/badge/doi/10.48623/aperta.252219.svg", 
    "bucket": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/api/files/8f8154f0-f5af-48e8-9062-1d92ddddc705", 
    "conceptbadge": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/badge/doi/10.48623/aperta.252218.svg", 
    "conceptdoi": "https://doi.org/10.48623/aperta.252218", 
    "doi": "https://doi.org/10.48623/aperta.252219", 
    "html": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/record/252219", 
    "latest": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/api/records/252219", 
    "latest_html": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/record/252219"
  }, 
  "metadata": {
    "access_right": "open", 
    "access_right_category": "success", 
    "creators": [
      {
        "affiliation": "\u0130stinye \u00dcniversitesi", 
        "name": "Donduran, Can", 
        "orcid": "0000-0003-2737-1410"
      }
    ], 
    "description": "<p>G&uuml;n&uuml;m&uuml;zde, &ouml;zellikle g&uuml;venlik alan\u0131nda uluslararas\u0131 akt&ouml;rlerin alg\u0131lar\u0131 ve<br>\ndavran\u0131\u015f tercihleri h\u0131zla de\u011fi\u015fmektedir. &Ouml;yle ki devletlerin g&uuml;venlik<br>\nstratejilerinin a&ccedil;\u0131klanmas\u0131nda geleneksel dengeleme ve pe\u015fine tak\u0131lma ikilemi,<br>\npek &ccedil;ok durumu a&ccedil;\u0131klamak ad\u0131na yetersiz kalmaktad\u0131r. Gittik&ccedil;e belirginle\u015fen &ccedil;ok<br>\nkutuplula\u015fma, uluslararas\u0131 g&uuml;venli\u011fin k&uuml;&ccedil;&uuml;k ve orta b&uuml;y&uuml;kl&uuml;kteki (ikincil)<br>\nakt&ouml;rlerin alg\u0131 ve davran\u0131\u015f tercihlerine kar\u015f\u0131 duyarl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131n artmas\u0131 sonucunu<br>\ndo\u011furmu\u015ftur. \u0130kincil akt&ouml;rlerin, ba\u015fat g&uuml;&ccedil;ler aras\u0131ndaki rekabete y&ouml;nelik<br>\ntutumlar\u0131 ve yakla\u015f\u0131mlar\u0131 g&uuml;n&uuml;m&uuml;zde, yak\u0131n ge&ccedil;mi\u015fte hi&ccedil; olmad\u0131\u011f\u0131 kadar<br>\nbelirleyicidir. De\u011fi\u015fen ulusal ve uluslararas\u0131 dengelerden ka&ccedil;\u0131n\u0131lmaz olarak hayli<br>\netkilenen T&uuml;rkiye&rsquo;nin g&uuml;venlik stratejisi de ya\u015fanan bu d&ouml;n&uuml;\u015f&uuml;me ba\u011f\u0131\u015f\u0131k<br>\nde\u011fildir. \u0130kincil bir akt&ouml;r olarak, T&uuml;rkiye&rsquo;nin Rusya ve NATO aras\u0131ndaki<br>\nm&uuml;cadele kar\u015f\u0131s\u0131ndaki yakla\u015f\u0131m\u0131n\u0131n, Ankara&rsquo;n\u0131n son d&ouml;nemde d&ouml;n&uuml;\u015fen g&uuml;venlik<br>\nstratejisi ve alg\u0131s\u0131 &uuml;zerinden incelenmesi hayli &ouml;nemlidir.<br>\n\u0130ki ba\u015fat g&uuml;&ccedil; aras\u0131ndaki gerginlikten istifade ederek b&ouml;lgesel &ouml;l&ccedil;ekte<br>\nkonumunu g&uuml;&ccedil;lendirme aray\u0131\u015f\u0131na giren Ankara, iki taraftan elde edebilece\u011fi<br>\n&ccedil;\u0131karlar\u0131n\u0131 olabildi\u011fince art\u0131rma y&ouml;n&uuml;nde ad\u0131mlar atm\u0131\u015ft\u0131r. Yetmi\u015f y\u0131ld\u0131r &uuml;yesi<br>\noldu\u011fu NATO ile ili\u015fkilerinin gerilmesi pahas\u0131na fitili ate\u015flenen bu d&ouml;n&uuml;\u015f&uuml;m,<br>\nRusya&rsquo;n\u0131n Ukrayna&rsquo;y\u0131 i\u015fgaliyle birlikte hayli kaygan bir zemine ta\u015f\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r.<br>\nMevcut &ccedil;al\u0131\u015fma, merkezine T&uuml;rkiye&rsquo;nin de\u011fi\u015fen g&uuml;venlik yakla\u015f\u0131m\u0131n\u0131<br>\nalmaktad\u0131r. Bu yeni stratejinin analitik bir &ccedil;er&ccedil;eve i&ccedil;erisinde kavramsalla\u015ft\u0131r\u0131l\u0131p<br>\ntan\u0131mlanmas\u0131 ve hem ulusal hem de uluslararas\u0131 seviyedeki olas\u0131 etkilerinin<br>\ntart\u0131\u015f\u0131lmas\u0131 hedeflenmektedir. S&uuml;re&ccedil; izleme y&ouml;ntemi ile T&uuml;rk d\u0131\u015f politikas\u0131nda<br>\nNATO ve Rusya ile ili\u015fkileri etkileyen s&ouml;ylem ve eylemlerin yan\u0131 s\u0131ra kamuoyu<br>\ne\u011filimlerindeki de\u011fi\u015fimler incelenecek ve g&uuml;ncel geli\u015fmeler \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda Ankara&rsquo;n\u0131n<br>\npragmatizmden beslenen g&uuml;venlik yakla\u015f\u0131m\u0131 a&ccedil;\u0131klanmaya &ccedil;al\u0131\u015f\u0131lacakt\u0131r.<br>\nKlasik g&uuml;venlik stratejilerinden farkl\u0131 olarak, iki ba\u015fat akt&ouml;rle de<br>\nm&uuml;mk&uuml;n oldu\u011funca ayn\u0131 mesafede bulunmaya i\u015faret eden risk dengeleme<br>\n(hedging) stratejisi, T&uuml;rkiye&rsquo;nin NATO ve Rusya kar\u015f\u0131s\u0131ndaki son d&ouml;nem<br>\npolitikas\u0131n\u0131 a&ccedil;\u0131klamaya daha yak\u0131nd\u0131r. \u0130&ccedil;erisinde i\u015fbirli\u011fi ve ihtilaf odakl\u0131<br>\npolitikalar\u0131 bar\u0131nd\u0131ran ve belirsizlik alt\u0131nda do\u011fan risklerin etkisini azalt\u0131rken<br>\nolas\u0131 getirileri art\u0131rmay\u0131 hedefleyen risk dengeleme stratejisi, b&uuml;y&uuml;k g&uuml;&ccedil;<br>\nm&uuml;cadelesine sahne olan b&ouml;lgelerde bulunan ikincil devletlerin &ouml;ncelikli olarak<br>\ntercih etti\u011fi g&uuml;venlik stratejilerindendir. Cheng-Chwee Kuik&rsquo;in sundu\u011fu analitik<br>\n&ccedil;er&ccedil;eveye g&ouml;re, risk dengeleme stratejisi, uluslararas\u0131 seviyede &uuml;&ccedil; fakt&ouml;r&uuml;n<br>\ne\u015fzamanl\u0131 bi&ccedil;imde ger&ccedil;ekle\u015fmesine ba\u011fl\u0131 olarak uygun bir se&ccedil;enek haline<br>\ngelebilir. Bu fakt&ouml;rler, ikincil akt&ouml;re y&ouml;nelik yak\u0131n (immediate) bir tehdit<br>\nbulunmamas\u0131; uluslararas\u0131 arenada derin bir ideolojik kampla\u015fma olmamas\u0131 ve<br>\nb&uuml;y&uuml;k g&uuml;&ccedil;ler aras\u0131 do\u011frudan bir &ccedil;at\u0131\u015fman\u0131n vuku bulmam\u0131\u015f olmas\u0131d\u0131r. Bu<br>\nko\u015fullar\u0131n sa\u011fland\u0131\u011f\u0131 g&uuml;n&uuml;m&uuml;zdeki gibi durumlarda ikincil bir devletin<br>\ndengeleme veya pe\u015fine tak\u0131lma yerine risk dengeleme stratejisine y&ouml;nelmesine<br>\nsebep olan fakt&ouml;rler ise (1) akt&ouml;r&uuml;n maruz kald\u0131\u011f\u0131 riskin boyutunu art\u0131ran yo\u011fun<br>\nstratejik belirsizlik ve (2) getiri maksimizasyonu aray\u0131\u015f\u0131na yol a&ccedil;an b&uuml;y&uuml;k bir<br>\n&ccedil;\u0131kar beklentisidir. Rusya-Ukrayna sava\u015f\u0131 ile birlikte geli\u015fen s&uuml;reci<br>\ninceledi\u011fimizde her iki fakt&ouml;r&uuml;n de T&uuml;rkiye a&ccedil;\u0131s\u0131ndan mevcut oldu\u011fu<br>\ng&ouml;r&uuml;lmektedir. Hen&uuml;z &ccedil;ok yo\u011funla\u015fmam\u0131\u015f bir b&uuml;y&uuml;k g&uuml;&ccedil; m&uuml;cadelesi stratejik<br>\nbelirsizli\u011fi art\u0131ran en temel fakt&ouml;rlerin ba\u015f\u0131nda yer al\u0131rken; T&uuml;rkiye&rsquo;nin &ouml;zellikle<br>\nRusya ve k\u0131smen de Ukrayna ile aras\u0131ndaki mevcut ticaretin hacmi ve do\u011fas\u0131<br>\nd&uuml;\u015f&uuml;n&uuml;ld&uuml;\u011f&uuml;nde, ili\u015fkilerin bu \u015fekilde devam etmesinin Ankara&rsquo;n\u0131n &ccedil;\u0131karlar\u0131<br>\na&ccedil;\u0131s\u0131ndan hayli kritik oldu\u011fu g&ouml;r&uuml;lmektedir.<br>\nAskeri, ekonomik ve diplomatik boyutlara yay\u0131lan bir orta yol stratejisi<br>\nolman\u0131n yan\u0131 s\u0131ra risk dengeleme, birbirinin etkisini n&ouml;trleyen (counteracting)<br>\npolitikalar\u0131n e\u015fzamanl\u0131 izlenmesini gerektirmektedir. Buna g&ouml;re, Kuik,<br>\ndengelemeden pe\u015fine tak\u0131lmaya uzanan bir politika yelpazesinde, iki farkl\u0131 grup<br>\nalt\u0131nda ele al\u0131nabilecek be\u015f farkl\u0131 risk dengeleme stratejisi belirlemi\u015ftir. &ldquo;Getiri<br>\nmaksimizasyonu&rdquo; hedefli ilk gruptaki stratejiler ekonomik faydac\u0131l\u0131k, ba\u011flay\u0131c\u0131<br>\nangajman ve k\u0131smi pe\u015fine tak\u0131lma olarak s\u0131ralanabilir. &ldquo;Risk durumuna ba\u011fl\u0131&rdquo;<br>\n(risk-contingency) &ouml;nlem niteli\u011findeki stratejiler ise dolayl\u0131 dengeleme ve<br>\nhakimiyetin reddi olarak s\u0131n\u0131fland\u0131r\u0131lmaktad\u0131r. Bu stratejilerden ikisini veya daha<br>\nfazlas\u0131n\u0131, birbirinin etkisini s\u0131f\u0131rlayarak riski minimize edecek bi&ccedil;imde<br>\nuygulayan ikincil devletlerin b&ouml;lgelerindeki b&uuml;y&uuml;k g&uuml;&ccedil; m&uuml;cadelesi kar\u015f\u0131s\u0131nda<br>\nrisk dengeleme stratejisi izledi\u011fini s&ouml;ylemek m&uuml;mk&uuml;nd&uuml;r. Bu stratejilerin askeri,<br>\ndiplomatik ve ekonomik alanlara yay\u0131l\u0131m\u0131n\u0131n yo\u011funlu\u011fu, akt&ouml;r&uuml;n &ldquo;\u015fiddetli&rdquo;<br>\n(heavy) veya &ldquo;hafif&rdquo; (light) bir risk dengeleyicisi oldu\u011fu hususunda<br>\nbelirleyicidir.<br>\nT&uuml;rk g&uuml;venlik stratejisinde ilk i\u015faretleri takriben 2013 y\u0131l\u0131nda<br>\nbulunabilecek de\u011fi\u015fimin temelinde yatan unsur, Bat\u0131 ittifak\u0131na ba\u011fl\u0131l\u0131\u011f\u0131n<br>\nsorgulamaya a&ccedil;\u0131lmas\u0131na ko\u015fut olarak Rusya ile ili\u015fkilerin derinle\u015ftirilmesi<br>\nolmu\u015ftur. T&uuml;rkiye&rsquo;nin NATO&rsquo;ya ili\u015fkin \u015f&uuml;phecili\u011fine dair 2011 y\u0131l\u0131ndaki Libya<br>\nm&uuml;dahalesi &ouml;ncesinde ortaya &ccedil;\u0131kan ilk sinyaller, zaman i&ccedil;erisinde \u015fekillenecek<br>\nbir uzakla\u015fman\u0131n habercisi niteli\u011findedir. Takip eden d&ouml;nemde, ba\u015fta Fransa ve<br>\nABD olmak &uuml;zere baz\u0131 &uuml;ye &uuml;lkelerle ya\u015fanan anla\u015fmazl\u0131klar, T&uuml;rkiye a&ccedil;\u0131s\u0131ndan<br>\nittifak\u0131n g&uuml;venlik stratejisindeki merkezi konumunun tart\u0131\u015fmal\u0131 hale gelmesine<br>\nyol a&ccedil;arken, &uuml;ye &uuml;lkelerin T&uuml;rkiye&rsquo;yi ittifak\u0131n uyumunu tehdit eden bir akt&ouml;r<br>\nolarak g&ouml;rmeleri sonucunu do\u011furmu\u015ftur. Bu bak\u0131\u015f, \u0130sve&ccedil; ve Finlandiya&rsquo;n\u0131n<br>\n&uuml;yelik ihtimali kar\u015f\u0131s\u0131nda tak\u0131n\u0131lan ikircikli tutum sonucunda gittik&ccedil;e<br>\ng&uuml;&ccedil;lenmektedir. Beyaz Saray&rsquo;da Donald Trump&rsquo;\u0131n bulundu\u011fu s&uuml;re&ccedil;te ya\u015fanan<br>\nkrizler ve ABD&rsquo;nin kendi kurdu\u011fu d&uuml;zene y&ouml;nelik \u015f&uuml;pheci yakla\u015f\u0131m\u0131 da iki taraf<br>\naras\u0131ndaki ayr\u0131m\u0131n derinle\u015fmesine katk\u0131da bulunmu\u015ftur. Ayn\u0131 s&uuml;re&ccedil;te ya\u015fanan<br>\nT&uuml;rkiye-Rusya yak\u0131nla\u015fmas\u0131, bu geli\u015fmelerden ba\u011f\u0131ms\u0131z olarak ele<br>\nal\u0131nmamal\u0131d\u0131r. \u0130ki &uuml;lke, ba\u015fta Libya ve Suriye olmak &uuml;zere pek &ccedil;ok kritik konuda<br>\nayn\u0131 tarafta yer almasalar da artan ekonomik i\u015fbirli\u011fi ve gittik&ccedil;e derinle\u015fen ticari<br>\nba\u011flar zaman i&ccedil;erisinde askeri alana da yay\u0131lm\u0131\u015f ve Ankara&rsquo;n\u0131n Moskova&rsquo;dan S-<br>\n400 hava savunma sistemi sat\u0131n almas\u0131yla zirveye &ccedil;\u0131km\u0131\u015ft\u0131r. Bu d&ouml;nemde<br>\nya\u015fanan Rus u&ccedil;a\u011f\u0131n\u0131n d&uuml;\u015f&uuml;r&uuml;lmesi ve b&uuml;y&uuml;kel&ccedil;i suikast\u0131 gibi krizler d&ouml;nemlik<br>\nsars\u0131nt\u0131lara yol a&ccedil;m\u0131\u015ft\u0131r; ancak, &ouml;zellikle 2016 sonras\u0131nda ili\u015fkilerdeki olumlu<br>\nhava g&uuml;&ccedil; kazanm\u0131\u015f ve g&uuml;n&uuml;m&uuml;ze kadar devam etmi\u015ftir. Bu de\u011fi\u015fim, T&uuml;rk<br>\nkamuoyunun bak\u0131\u015f\u0131na da yans\u0131m\u0131\u015f ve Rusya&rsquo;ya dair olumlu g&ouml;r&uuml;\u015f bildirenlerin<br>\noran\u0131 y&uuml;kseli\u015f g&ouml;sterirken, T&uuml;rk halk\u0131n\u0131n hem ABD hem de NATO ile ilgili<br>\nolumlu g&ouml;r&uuml;\u015f&uuml; genel bir zay\u0131flama e\u011filimi i&ccedil;erisine girmi\u015ftir. En dikkat &ccedil;ekici<br>\nolan husus ise kamuoyunda Bat\u0131&rsquo;ya g&uuml;venin belirgin bi&ccedil;imde azalmakta<br>\nolmas\u0131d\u0131r.<br>\nBu &ccedil;er&ccedil;evede, T&uuml;rkiye, g&uuml;venlik alg\u0131s\u0131n\u0131 NATO merkezli olarak<br>\n\u015fekillendirmekten g&ouml;rece uzakla\u015farak Bat\u0131 ittifak\u0131 ve Rusya kar\u015f\u0131s\u0131ndaki<br>\ng&uuml;venlik stratejisini risk dengeleme yakla\u015f\u0131m\u0131 etraf\u0131nda \u015fekillendirmeye<br>\nba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. Ankara&rsquo;n\u0131n, Ukrayna&rsquo;daki sava\u015f\u0131n ba\u015f\u0131ndaki &ldquo;iki taraftan da<br>\nvazge&ccedil;meme&rdquo; olarak nitelenebilecek tutumu, bunun en net g&ouml;stergelerindendir.<br>\nEkonomik pragmatizm ile getiri maksimizasyonuna y&ouml;nelen T&uuml;rkiye, sava\u015f<br>\nboyunca Bat\u0131 yapt\u0131r\u0131mlar\u0131na kat\u0131lmazken Rusya ile ticari ili\u015fkileri, turizmi de<br>\nkapsayacak bi&ccedil;imde, oldu\u011fu gibi devam ettirmeye &ccedil;abalamaktad\u0131r. Buna kar\u015f\u0131n,<br>\nT&uuml;rkiye diplomatik alanda dolayl\u0131 dengeleme yoluna y&ouml;nelerek Avrupa Konseyi<br>\nve BM&rsquo;deki oylamalarda &ccedil;ekimser kalm\u0131\u015f veya Rusya aleyhine oy kullanm\u0131\u015ft\u0131r.<br>\nDi\u011fer bir ifadeyle, T&uuml;rkiye, ittifak &uuml;yeleriyle keskin bi&ccedil;imde ayr\u0131\u015fmaktan itinayla<br>\nka&ccedil;\u0131nmaktad\u0131r. Fakat unutulmamal\u0131d\u0131r ki b&uuml;y&uuml;k g&uuml;&ccedil;ler aras\u0131ndaki ihtilaf\u0131n<br>\nyo\u011funla\u015fmas\u0131, hatta do\u011frudan bir &ccedil;at\u0131\u015fmaya d&ouml;n&uuml;\u015fmesi, uluslararas\u0131 seviyede<br>\nbelirsizli\u011fin azalmas\u0131na ve ikincil akt&ouml;rler a&ccedil;\u0131s\u0131ndan risk dengelemenin<br>\nuygulanamaz bir hale gelmesine yol a&ccedil;acakt\u0131r. Bu durum, bahsedilen akt&ouml;rlerin<br>\nbir se&ccedil;im yapmas\u0131 ka&ccedil;\u0131n\u0131lmaz k\u0131lacak ve bu tercihe bir bedel e\u015flik edecektir.<br>\nRusya&rsquo;n\u0131n Ukrayna&rsquo;y\u0131 i\u015fgalinin bu s&uuml;re&ccedil;te bir kataliz&ouml;r rol&uuml; oynamas\u0131 \u015fa\u015f\u0131rt\u0131c\u0131<br>\nde\u011fildir. G&uuml;venlik stratejisini risk dengeleme eksenine oturtmu\u015f durumdaki<br>\nT&uuml;rkiye&rsquo;nin olas\u0131 bir taraf se&ccedil;imi zorunlulu\u011funun kendisine getirece\u011fi y&uuml;k&uuml; ve<br>\nyarataca\u011f\u0131 sonu&ccedil;lar\u0131 ihtiyatl\u0131 bi&ccedil;imde tartmas\u0131 elzemdir.</p>", 
    "doi": "10.48623/aperta.252219", 
    "has_grant": false, 
    "keywords": [
      "G\u00fcvenlik", 
      "NATO", 
      "Risk Dengeleme Stratejisi", 
      "Rusya", 
      "T\u00fcrk D\u0131\u015f Politikas\u0131"
    ], 
    "license": {
      "id": "cc-by-nc-4.0"
    }, 
    "meeting": {
      "dates": "13-14 Ekim 2022", 
      "place": "Ankara", 
      "session": "X", 
      "title": "VI. M\u00fclkiye Uluslararas\u0131 \u0130li\u015fkiler Kongresi"
    }, 
    "publication_date": "2023-01-17", 
    "related_identifiers": [
      {
        "identifier": "10.48623/aperta.252218", 
        "relation": "isVersionOf", 
        "scheme": "doi"
      }
    ], 
    "relations": {
      "version": [
        {
          "count": 1, 
          "index": 0, 
          "is_last": true, 
          "last_child": {
            "pid_type": "recid", 
            "pid_value": "252219"
          }, 
          "parent": {
            "pid_type": "recid", 
            "pid_value": "252218"
          }
        }
      ]
    }, 
    "resource_type": {
      "subtype": "conferencepaper", 
      "title": "Konferans bildirisi", 
      "type": "publication"
    }, 
    "science_branches": [
      "Sosyal ve Be\u015feri Bilimler > Siyaset Bilimi > Uluslararas\u0131 \u0130li\u015fkiler"
    ], 
    "title": "T\u00dcRK DI\u015e POL\u0130T\u0130KASININ D\u00d6N\u00dc\u015eEN G\u00dcVENL\u0130K YAKLA\u015eIMI: NATO VE RUSYA KAR\u015eISINDA R\u0130SK DENGELEME (HEDGING) STRATEJ\u0130S\u0130 VE SONU\u00c7LARI"
  }, 
  "owners": [
    220
  ], 
  "revision": 1, 
  "stats": {
    "downloads": 252.0, 
    "unique_downloads": 237.0, 
    "unique_views": 36.0, 
    "version_downloads": 252.0, 
    "version_unique_downloads": 237.0, 
    "version_unique_views": 36.0, 
    "version_views": 39.0, 
    "version_volume": 225260280.0, 
    "views": 39.0, 
    "volume": 225260280.0
  }, 
  "updated": "2023-01-17T20:29:13.963591+00:00"
}