Dergi makalesi Açık Erişim

Çatışma Ortamından Barış İnşasına: Filipinler-Moro Örneği

2022    Kumek, İbrahim

Güneydoğu Asya’nın en uzun süreli silahlı çatışmalarından biri olan Filipinler-Moro çatışmasında 1970’lerin ortalarında başlayan müzakere süreci, 2014’te kapsamlı barış anlaşmasının imzalanmasıyla nihayete ermiştir. Bu çalışmada, Olgunluk Teorisinin sunduğu zeminden hareketle, barış müzakereleri sürecinde nihai anlaşmaya nasıl varıldığı sorusu araştırılmaktadır. Müzakerelerin ne zaman ve hangi koşullarda başlatılabileceğine dair geliştirilen Olgunluk Teorisine ‘karşılıklı talep dengesi’ kavramsallaştırması ile katkıda bulunmak hedeflenmektedir. Buna göre, bir barış anlaşması çatışan tarafların sorunun çözümüne yönelik taleplerinin optimum düzeyde karşılanma derecesine vardığı noktada yapılmaktadır. Çalışmada, talepler ile kimlik arasındaki ilişki ortaya çıkarılmakta, karşılanamayan taleplerin kimliğe yönelik saldırı algısına yol açtığı, bu nedenle çatışmaların bitirilemediği öne sürülmektedir. Teritoryal kimlik unsuru itibariyle devlet içi bir çatışma ve anlaşmaya varılmış bir barış süreci olduğundan Filipinler-Moro örneğine odaklanılmaktadır. Barış sürecinde ‘atalara ait topraklarda’ self-determinasyon talep eden Moro kurtuluş hareketlerine karşı, Filipinler hükümetlerinin ülkenin toprak bütünlüğü ve egemenliği konusunda taviz vermez tutumunun çatışmaların devamlılığına neden olduğu; ancak bu taleplerin ‘genişletilmiş özerklik’ çözümü ile karşılandığı durumda anlaşmanın sağlandığı tespit edilmiştir.