30 Aralık 2021 Dergi makalesi Açık Erişim

Meltem YILDIZ

Citation Style Language JSON

{
  "DOI": "10.5281/zenodo.6481047", 
  "abstract": "<p>Tarih boyunca &ccedil;ok geni\u015f co\u011frafyalara yay\u0131larak bir&ccedil;ok dinle tan\u0131\u015fan eski T&uuml;rkler, etkile\u015fim ve tan\u0131\u015fmalara ra\u011fmen kendi k&uuml;lt&uuml;r ve inan&ccedil;lar\u0131n\u0131n temelini, ilk halini korumu\u015flard\u0131r. Eski T&uuml;rklerin inan&ccedil; sisteminin temelinde G&ouml;k Tanr\u0131 vard\u0131. Ayr\u0131ca G&ouml;k Tanr\u0131 inanc\u0131n\u0131n yan\u0131nda g&ouml;ky&uuml;z&uuml;nde ba\u015fka tanr\u0131-ruhlar oldu\u011funa inanm\u0131\u015flard\u0131r. Eski T&uuml;rkler, bu anlay\u0131\u015f\u0131n bir sonucu olarak koruyucu ruhlar olarak g&ouml;rd&uuml;kleri tabiat ruhlar\u0131na ayr\u0131 bir &ouml;nem g&ouml;stermi\u015flerdir. &Ouml;zellikle g&uuml;ne\u015f, ay, y\u0131ld\u0131zlar, da\u011f, orman, a\u011fa&ccedil;, yer-su, ta\u015f, kaya, ate\u015f ve atalar k&uuml;lt&uuml; T&uuml;rkler i&ccedil;in &ouml;nemli k&uuml;ltlerdir. Bu k&uuml;ltlerin kutsall\u0131\u011f\u0131na inanm\u0131\u015f ve kurbanlar sunmu\u015flard\u0131r.</p>\n\n<p>Eski T&uuml;rkler tabiata kar\u015f\u0131 g&ouml;zlemlerinin bir sonucu olarak birtak\u0131m varl\u0131klar\u0131 kendilerinden g&uuml;&ccedil;l&uuml; ve ulu g&ouml;rm&uuml;\u015flerdir. Bu varl\u0131klar\u0131n ise baz\u0131 gizli g&uuml;&ccedil;lerinin oldu\u011funa inan\u0131lmaktayd\u0131. Bu tabiat ruhlar\u0131n\u0131, d&uuml;\u015f&uuml;nce d&uuml;nyalar\u0131nda kadim &lsquo;&lsquo;yer-su&rsquo;&rsquo;lar olarak ifade etmi\u015flerdir. Yer-Su ruhlar\u0131, T&uuml;rkler i&ccedil;in &uuml;zerinde ya\u015fad\u0131klar\u0131 yeri koruyan ruhlar toplulu\u011fuydu. Zamanla bu d&uuml;\u015f&uuml;nce kendi i&ccedil;inde bir geli\u015fim g&ouml;stererek kutsal &lsquo;&lsquo;vatan&rsquo;&rsquo; anlay\u0131\u015f\u0131na d&ouml;n&uuml;\u015fm&uuml;\u015ft&uuml;r. Vatan k&uuml;lt&uuml;ne d&ouml;n&uuml;\u015fen yer-su inanc\u0131na g&ouml;re h&acirc;kim olunan ve korunan yer-sular bir sonraki hedef i&ccedil;in yani m&uuml;cadelenin ba\u015flang\u0131&ccedil; noktas\u0131yd\u0131. Bu sebeple kutsiyet hissettikleri bu ruhlar ki\u015file\u015ftirilmi\u015ftir ve yery&uuml;z&uuml;nde baz\u0131 olaylar\u0131 d&uuml;zenlediklerine, onlardan sorumlu olduklar\u0131na inanm\u0131\u015flard\u0131. Eski T&uuml;rklere ait efsane, gelenek-g&ouml;renek ve mitolojilere bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda T&uuml;rk halklar\u0131n\u0131n d&uuml;\u015f&uuml;ncesinde yer-su inanc\u0131n\u0131n ya da k&uuml;lt&uuml;n&uuml;n son derece &ouml;nemli oldu\u011fu ortaya &ccedil;\u0131kmaktad\u0131r. \u0130slam &ouml;ncesi T&uuml;rk k&uuml;lt&uuml;r&uuml;nde var olmak suretiyle b&uuml;y&uuml;k bir &ouml;nem ve kutsall\u0131k ta\u015f\u0131y\u0131p sayg\u0131 g&ouml;ren yer-su inan\u0131\u015flar\u0131, daha sonraki d&ouml;nemlere de yans\u0131yarak farkl\u0131 bi&ccedil;imlerde varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 korumu\u015ftur. Bu ba\u011flamda eski T&uuml;rk inan&ccedil;lar\u0131 aras\u0131nda b&uuml;y&uuml;k bir sayg\u0131ya sahip olan yer-su k&uuml;lt&uuml;n&uuml;n &ouml;nemi ve detaylar\u0131 incelenecektir.</p>", 
  "author": [
    {
      "family": "Meltem YILDIZ"
    }
  ], 
  "container_title": "\u0130NTOBA - \u0130nsan ve Toplum Bilimleri Akademi Dergisi", 
  "id": "228297", 
  "issue": "2", 
  "issued": {
    "date-parts": [
      [
        2021, 
        12, 
        30
      ]
    ]
  }, 
  "page": "226-239", 
  "title": "ESK\u0130 T\u00dcRK TOPLULUKLARINDA YER-SU \u0130NANCININ DESTAN VE H\u0130K\u00c2YELERE YANSIMALARI", 
  "type": "article-journal", 
  "volume": "1"
}