30 Aralık 2021 Dergi makalesi Açık Erişim

Pınar ŞAHİN

DataCite XML

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<resource xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xmlns="http://datacite.org/schema/kernel-4" xsi:schemaLocation="http://datacite.org/schema/kernel-4 http://schema.datacite.org/meta/kernel-4.1/metadata.xsd">
  <identifier identifierType="URL">https://aperta.ulakbim.gov.tr/record/228285</identifier>
  <creators>
    <creator>
      <creatorName>Pınar ŞAHİN</creatorName>
      <nameIdentifier nameIdentifierScheme="ORCID" schemeURI="http://orcid.org/">0000-0002-4809-4179</nameIdentifier>
      <affiliation>Turkish, English,</affiliation>
    </creator>
  </creators>
  <titles>
    <title>Toplumsal Ci̇nsi̇yet Bağlaminda Kadin Âşik Ve Dengbejci̇ler</title>
  </titles>
  <publisher>Aperta</publisher>
  <publicationYear>2021</publicationYear>
  <subjects>
    <subject>Toplumsal Cinsiyet, Kadın, Müzik, Âşıklık Geleneği, Dengbej.</subject>
  </subjects>
  <dates>
    <date dateType="Issued">2021-12-30</date>
  </dates>
  <resourceType resourceTypeGeneral="Text">Journal article</resourceType>
  <alternateIdentifiers>
    <alternateIdentifier alternateIdentifierType="url">https://aperta.ulakbim.gov.tr/record/228285</alternateIdentifier>
  </alternateIdentifiers>
  <relatedIdentifiers>
    <relatedIdentifier relatedIdentifierType="DOI" relationType="IsIdenticalTo">10.5281/zenodo.6481072</relatedIdentifier>
  </relatedIdentifiers>
  <rightsList>
    <rights rightsURI="https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/">Creative Commons Attribution-NonCommercial</rights>
    <rights rightsURI="info:eu-repo/semantics/openAccess">Open Access</rights>
  </rightsList>
  <descriptions>
    <description descriptionType="Abstract">&lt;p&gt;Toplumsal cinsiyet rolleri, en temelde kadın ve erkek olarak ikiye ayrılır. Birey; i&amp;ccedil;inde yaşadığı topluma karşı g&amp;ouml;rev ve sorumluluğu olan, sosyal ortamda bunları yerine getiren kişidir. Sosyal ilişki ve sosyal sistemler; toplumsal temel denilen oluşum i&amp;ccedil;erisinde bir&amp;ccedil;ok unsuru i&amp;ccedil;ine alan geniş bir ortaklık b&amp;uuml;t&amp;uuml;n&amp;uuml;d&amp;uuml;r. Toplumsal yapı, g&amp;ouml;receli denge ve birliğinin yanı sıra &amp;ccedil;eşitli zıtlıklar, &amp;ccedil;atışmalar ve eşitsizlikleri de b&amp;uuml;nyesinde barındırır. Bu anlamda biyolojik olarak kadın cinsiyetine karşılık toplumsal olarak &amp;uuml;retilen &amp;lsquo;kadınlık&amp;rsquo; rol&amp;uuml;, başlıca &amp;ouml;rnek olarak varlığını s&amp;uuml;rd&amp;uuml;rmektedir.&lt;/p&gt;

&lt;p&gt;Toplumun her yaşam ve faaliyet alanında olduğu gibi m&amp;uuml;zikte de toplumsal cinsiyetin getirdiği zorunlu roller karşısında sorunlar, ayrımlar meydana geldiği g&amp;ouml;r&amp;uuml;lmektedir. M&amp;uuml;zikteki kadın olgusunun da m&amp;uuml;zikteki erkek olgusuna kıyasla daha aşılması zor ve kalıcı sorunlar halinde karşımıza &amp;ccedil;ıkmaktadır. M&amp;uuml;zik yaşam da bir ara&amp;ccedil; rol&amp;uuml; &amp;uuml;stlenmektedir. Aynı zamanda toplumlararası k&amp;uuml;lt&amp;uuml;rel bir k&amp;ouml;pr&amp;uuml; niteliği taşımaktadır. K&amp;uuml;lt&amp;uuml;r taşıyıcısı konumunda olan bir diğer olgu da halk sanat&amp;ccedil;ıları, &amp;acirc;şık ve dengbejlerdir. Bunlar halk k&amp;uuml;lt&amp;uuml;r&amp;uuml;n&amp;uuml;n sonraki kuşaklara aktarılmasında &amp;ouml;nemli bir rol oynamaktadır. Bulunduğu toplumun g&amp;ouml;r&amp;uuml;şlerini, yaşadığı olayları, gelenek g&amp;ouml;reneklerini, k&amp;uuml;lt&amp;uuml;rlerini taşıyan ve yaşatan bu bireyler i&amp;ccedil;erisinde kadın &amp;acirc;şık ve dengbejlerin rol&amp;uuml; b&amp;uuml;y&amp;uuml;kt&amp;uuml;r.&lt;/p&gt;

&lt;p&gt;İki farklı gelenek olarak g&amp;ouml;r&amp;uuml;len &amp;acirc;şıklık ve dengbej geleneği toplumsal olarak ele alındığı zaman ortak bir paydada buluştukları g&amp;ouml;r&amp;uuml;lm&amp;uuml;şt&amp;uuml;r. Dengbej geleneğine başlamadan &amp;ouml;nce de &amp;Acirc;şıklık Geleneğinde olduğu gibi belli başlı aşamalardan ge&amp;ccedil;menin gerekliliği saptanmıştır. Dengbeje başlamanın başlıca aşamaları ve &amp;ouml;nemli hususlarından bazıları ş&amp;ouml;yledir; sesin g&amp;uuml;zel olmasını engelleyecek bir sağlık sorununun bulunmaması, yaşanılan her olayı algılayıp, anlamlandıracak kadar bir biyolojik g&amp;uuml;&amp;ccedil;l&amp;uuml; hafızaya ihtiya&amp;ccedil; duyulmasıdır. Dengbejler ile &amp;acirc;şıkların toplumdaki rolleri ve g&amp;ouml;revleri hemen hemen aynıdır. İcra ortamları, ele aldıkları konularda da benzerlik g&amp;ouml;stermektedir. Dengbej icrası aslında &amp;ccedil;oğunlukla beden ve ruh arasında olduğu &amp;ouml;ng&amp;ouml;r&amp;uuml;lm&amp;uuml;şt&amp;uuml;r. Dengbej de ruh, g&amp;ouml;z ve &amp;ccedil;ok iyi bir s&amp;ouml;z sanatı kullanımı ortak şekilde &amp;ccedil;alışmaktadır. &lt;/p&gt;

&lt;p&gt;&amp;Acirc;şıklık geleneğinde olduğu gibi, dengbej geleneğinde de usta-&amp;ccedil;ırak &amp;ouml;ğrenimi mevcuttur. Burada da toplumsal kurallar ve yaşam bi&amp;ccedil;imi kaynaklı kadın dengbejciler icra ortamlarından mahrum kalmış ve kendilerini geliştiremedikleri saptanmıştır. Toplumsal cinsiyet bağlamında kadın &amp;acirc;şıklar ve kadın dengbejciler toplumun onlara y&amp;uuml;klediği roller karşısında sanatta yetersiz oldukları, bu yetersizliklerine rağmen &amp;acirc;şıklık geleneğin de ve dengbej geleneğin de kadının &amp;ouml;nemli bir yere sahip olduğu saptanmıştır.&lt;/p&gt;

&lt;p&gt;Bu &amp;ccedil;alışmada; teorik anlamda toplumsal cinsiyetin kurgulandığı kadınlık olgusu tanımlanacaktır. Ardından &amp;acirc;şıklık ve dengbejlik geleneği t&amp;uuml;m y&amp;ouml;nleri ile ele alınarak, her iki gelenekte de kadının rol&amp;uuml;ne yer verilecek; bu geleneklerin benzerlik ve farklılıkları ortaya konulacaktır.&lt;/p&gt;</description>
  </descriptions>
</resource>