30 Aralık 2024 Kitap bölümü Kısıtlı Erişim

Fayıka Göktepe

JSON

{
  "conceptdoi": "10.48623/aperta.285912", 
  "conceptrecid": "285912", 
  "created": "2025-05-11T17:12:39.107819+00:00", 
  "doi": "10.48623/aperta.285913", 
  "id": 285913, 
  "links": {
    "badge": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/badge/doi/10.48623/aperta.285913.svg", 
    "conceptbadge": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/badge/doi/10.48623/aperta.285912.svg", 
    "conceptdoi": "https://doi.org/10.48623/aperta.285912", 
    "doi": "https://doi.org/10.48623/aperta.285913", 
    "html": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/record/285913", 
    "latest": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/api/records/285913", 
    "latest_html": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/record/285913"
  }, 
  "metadata": {
    "access_conditions": "<p>Kitap&ccedil;\u0131lardan temin edilebilir.</p>", 
    "access_right": "restricted", 
    "access_right_category": "warning", 
    "creators": [
      {
        "affiliation": "Marmara \u00dcniversitesi", 
        "name": "Fay\u0131ka G\u00f6ktepe"
      }
    ], 
    "description": "<p><em>T\u00fcm d\u00fcnyada oldu\u011fu gibi \u00fclkemizde de bilgiye eri\u015fim her bireyin temel&nbsp;hakk\u0131d\u0131r. Engelli haklar\u0131 ile ilgili d\u00fczenlemeler &ouml;zellikle BM&nbsp;Engelli Haklar\u0131na&nbsp;\u0130li\u015fkin S&ouml;zle\u015fme&rsquo;de, 5378 say\u0131l\u0131 Engelliler Hakk\u0131nda Kanun&rsquo;da, 2030 Engelsiz&nbsp;Vizyon Belgesi&rsquo;nde ve onun uygulama arac\u0131 olan Engelli Haklar\u0131 Ulusal Eylem&nbsp;Plan\u0131&rsquo;nda g&ouml;r\u00fclebilir. Bu nedenle kapsay\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131 i&ccedil;eren &ccedil;al\u0131\u015fmalar ve uygulamalar&nbsp;\u00fclkemizde son d&ouml;nemlerde ivme kazanarak bir&ccedil;ok engellilerin hayat\u0131n\u0131&nbsp;kolayla\u015ft\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. Ne var ki engelsiz ileti\u015fim ve eri\u015fim kapsam\u0131nda y\u00fcr\u00fct\u00fclen bu&ccedil;al\u0131\u015fmalar ve uygulamalarda orta ve hafif zihinsel engelli grubu veya bili\u015fsel k\u0131s\u0131t\u0131&nbsp;olan bireyler, bilgiye eri\u015fim konusunda &ouml;zellikle de dijital mecralarda ihmal&nbsp;edilmektedir. Oysa y\u00fcr\u00fcme engelli bir birey i&ccedil;in merdivenler nas\u0131l engel te\u015fkil&nbsp;diyorsa, bili\u015fsel engelli veya k\u0131s\u0131tl\u0131 olan bireyler i&ccedil;in de dilin kendisi engel te\u015fkil etmektedir; bu nedenle dijital mecralarda standart dili anlamakta zorland\u0131klar\u0131 i&ccedil;in&nbsp;bilgiye eri\u015fimden, yani temel haklar\u0131ndan mahrum b\u0131rak\u0131lmaktad\u0131rlar. Bu kitle,&nbsp;yurtd\u0131\u015f\u0131nda uzun y\u0131llard\u0131r y\u00fcr\u00fct\u00fclen Kolay Dil &ccedil;al\u0131\u015fmalar\u0131 ve uygulamalar\u0131 sayesinde&nbsp;kolayl\u0131kla bilgiye eri\u015febilmektedirler. Bu ba\u011flamda standart dilde yaz\u0131lm\u0131\u015f metinler&nbsp;belli kural veya ilkeler do\u011frultusunda dili&ccedil;i &ccedil;eviri yapmak suretiyle Kolay Dile&nbsp;aktar\u0131lmaktad\u0131r. Kolay Dile aktar\u0131lan bu metinler orta ve hafif d\u00fczeyde zihinsel&nbsp;engelliler ve bili\u015fsel k\u0131s\u0131tlar\u0131 olan bireyler i&ccedil;in daha anla\u015f\u0131l\u0131r olmakta ve onlar\u0131n</em>&nbsp;bilgiye eri\u015fmesi sa\u011flanmaktad\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla da ihtiya&ccedil; sahibi bireylerin topluma&nbsp;kat\u0131l\u0131mlar\u0131 bu yolla te\u015fvik edilmektedir.&nbsp;Kolay Dilin zorunlu olarak uygulanmas\u0131 bir&ccedil;ok AB &uuml;lkesinde ve &ouml;zellikle&nbsp;Almanya&rsquo;da mevzuatlarda d&uuml;zenlenmi\u015ftir. B&ouml;ylelikle t&uuml;m kamu kurum ve&nbsp;kurulu\u015flar\u0131n\u0131n web sitelerini Kolay Dilde sunmalar\u0131n\u0131 zorunlu k\u0131l\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r.</p>\n\n<p>Bilgiye&nbsp;eri\u015fim ve e\u015fitlik ilkesi, Almanya&rsquo;da temel hak olarak kabul edilmi\u015f ve s&ouml;z konusu&nbsp;kitlenin kamu hizmetlerine ve bilgilere e\u015fit&nbsp;\u015fartlarda eri\u015fim sa\u011flamas\u0131 Kolay Dil&nbsp;&ccedil;al\u0131\u015fma ve uygulamalar\u0131na ciddi bir ivme kazand\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. Almanya bu nedenle web<br>\nsitelerinde standart dile ek bir uygulama olarak Kolay Dil se&ccedil;ene\u011fi sunmas\u0131yla iyi&nbsp;bir &ouml;rnek olarak kabul edilmektedir.&nbsp;T&uuml;rk&ccedil;e Kolay Dil/&nbsp;Kolay T&uuml;rk&ccedil;e &ccedil;al\u0131\u015fmalar\u0131 &uuml;lkemizde hen&uuml;z ba\u015flang\u0131&ccedil; a\u015famas\u0131ndad\u0131r&nbsp;ve bu nedenle engelsiz eri\u015fim kapsam\u0131nda Kolay Dil konusunda hala&nbsp;&ouml;nemli eksiklikler mevcuttur. Bu durum &uuml;lkemizde orta ve hafif d&uuml;zeyde zihinsel&nbsp;engelli bireyler ile di\u011fer bili\u015fsel k\u0131s\u0131t\u0131 bulunan bireylerin bilgiye eri\u015fimlerinde hala&nbsp;engellerin s&ouml;z konusu oldu\u011funu g&ouml;stermektedir. G&uuml;n&uuml;m&uuml;zde dijital medya, bilgiye&nbsp;ula\u015fman\u0131n en yayg\u0131n ve en bilinen yolu haline gelmi\u015ftir. Buradan hareketle, zihinsel&nbsp;engelliler ve bili\u015fsel k\u0131s\u0131tlar\u0131 bulunan bireylerin de bu mecralar\u0131 etkin bir \u015fekilde&nbsp;kullanabilmeleri i&ccedil;in web sitelerinin kolay anla\u015f\u0131l\u0131r bir dilde haz\u0131rlanmas\u0131 b&uuml;y&uuml;k&nbsp;&ouml;nem ta\u015f\u0131r. Aksi takdirde, bu ki\u015filerin bilgiye eri\u015fimleri g&uuml;&ccedil;le\u015fmekte ve topluma&nbsp;kat\u0131l\u0131mlar\u0131 k\u0131s\u0131tlanmaktad\u0131r. Bu &ccedil;al\u0131\u015fmada web site &ouml;rneklerinden yola &ccedil;\u0131karak&nbsp;Kolay Dilin &ouml;nemi vurgulanmaktad\u0131r. Ayr\u0131ca tasarlanan Kolay T&uuml;rk&ccedil;e sembol&uuml;&nbsp;Kolay Dil uygulamalar\u0131n\u0131n nas\u0131l g&ouml;r&uuml;n&uuml;r k\u0131l\u0131nd\u0131\u011f\u0131 &ccedil;al\u0131\u015fma kapsam\u0131nda bir &ouml;rnek&nbsp;web sitesi &uuml;zerinden g&ouml;sterilmektedir. Engelsiz ileti\u015fim, toplumsal kat\u0131l\u0131m\u0131n ve&nbsp;bilgiye eri\u015fimin sa\u011flanmas\u0131nda temel bir unsur oldu\u011fu ve bu kapsamda Kolay T&uuml;rk&ccedil;e&nbsp;uygulamalar\u0131n\u0131n web sitelerinde yer almas\u0131n\u0131n &ouml;nemi ise &ccedil;al\u0131\u015fman\u0131n odak noktas\u0131n\u0131n temsil etmektedir.<br>\n&nbsp;</p>", 
    "doi": "10.48623/aperta.285913", 
    "has_grant": true, 
    "keywords": [
      "Kolay Dil, eri\u015filebilirlik, engelsiz ileti\u015fim ve etkile\u015fim, web siteleri"
    ], 
    "language": "tur", 
    "publication_date": "2024-12-30", 
    "related_identifiers": [
      {
        "identifier": "10.48623/aperta.285912", 
        "relation": "isVersionOf", 
        "scheme": "doi"
      }
    ], 
    "relations": {
      "version": [
        {
          "count": 1, 
          "index": 0, 
          "is_last": true, 
          "last_child": {
            "pid_type": "recid", 
            "pid_value": "285913"
          }, 
          "parent": {
            "pid_type": "recid", 
            "pid_value": "285912"
          }
        }
      ]
    }, 
    "resource_type": {
      "subtype": "section", 
      "title": "Kitap b\u00f6l\u00fcm\u00fc", 
      "type": "publication"
    }, 
    "science_branches": [
      "Sosyal ve Be\u015feri Bilimler > Bilim, Teknoloji ve Toplum"
    ], 
    "title": "WEB S\u0130TELER\u0130NDE KOLAY T\u00dcRK\u00c7E \u0130LE B\u0130LG\u0130YE ER\u0130\u015e\u0130LEB\u0130L\u0130RL\u0130K", 
    "tubitak_grants": [
      {
        "program": "DIGER", 
        "project_number": "123K021", 
        "workgroup": "SOBAG"
      }
    ]
  }, 
  "owners": [
    2805
  ], 
  "revision": 1, 
  "stats": {
    "downloads": 0.0, 
    "unique_downloads": 0.0, 
    "unique_views": 0.0, 
    "version_downloads": 0.0, 
    "version_unique_downloads": 0.0, 
    "version_unique_views": 0.0, 
    "version_views": 0.0, 
    "version_volume": 0.0, 
    "views": 0.0, 
    "volume": 0.0
  }, 
  "updated": "2025-05-11T17:12:39.205482+00:00"
}