30 Aralık 2024 Kitap bölümü Kısıtlı Erişim

Fayıka Göktepe

DataCite XML

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<resource xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xmlns="http://datacite.org/schema/kernel-4" xsi:schemaLocation="http://datacite.org/schema/kernel-4 http://schema.datacite.org/meta/kernel-4.1/metadata.xsd">
  <identifier identifierType="DOI">10.48623/aperta.285913</identifier>
  <creators>
    <creator>
      <creatorName>Fayıka Göktepe</creatorName>
      <affiliation>Marmara Üniversitesi</affiliation>
    </creator>
  </creators>
  <titles>
    <title>Web Si̇teleri̇nde Kolay Türkçe İle Bi̇lgi̇ye Eri̇şi̇lebi̇li̇rli̇k</title>
  </titles>
  <publisher>Aperta</publisher>
  <publicationYear>2024</publicationYear>
  <subjects>
    <subject>Kolay Dil, erişilebilirlik, engelsiz iletişim ve etkileşim, web siteleri</subject>
  </subjects>
  <dates>
    <date dateType="Issued">2024-12-30</date>
  </dates>
  <language>tr</language>
  <resourceType resourceTypeGeneral="Text">Book section</resourceType>
  <alternateIdentifiers>
    <alternateIdentifier alternateIdentifierType="url">https://aperta.ulakbim.gov.tr/record/285913</alternateIdentifier>
  </alternateIdentifiers>
  <relatedIdentifiers>
    <relatedIdentifier relatedIdentifierType="DOI" relationType="IsVersionOf">10.48623/aperta.285912</relatedIdentifier>
  </relatedIdentifiers>
  <rightsList>
    <rights rightsURI="info:eu-repo/semantics/restrictedAccess">Restricted Access</rights>
  </rightsList>
  <descriptions>
    <description descriptionType="Abstract">&lt;p&gt;&lt;em&gt;Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de bilgiye erişim her bireyin temel&amp;nbsp;hakkıdır. Engelli hakları ile ilgili düzenlemeler &amp;ouml;zellikle BM&amp;nbsp;Engelli Haklarına&amp;nbsp;İlişkin S&amp;ouml;zleşme&amp;rsquo;de, 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun&amp;rsquo;da, 2030 Engelsiz&amp;nbsp;Vizyon Belgesi&amp;rsquo;nde ve onun uygulama aracı olan Engelli Hakları Ulusal Eylem&amp;nbsp;Planı&amp;rsquo;nda g&amp;ouml;rülebilir. Bu nedenle kapsayıcılığı i&amp;ccedil;eren &amp;ccedil;alışmalar ve uygulamalar&amp;nbsp;ülkemizde son d&amp;ouml;nemlerde ivme kazanarak bir&amp;ccedil;ok engellilerin hayatını&amp;nbsp;kolaylaştırmıştır. Ne var ki engelsiz iletişim ve erişim kapsamında yürütülen bu&amp;ccedil;alışmalar ve uygulamalarda orta ve hafif zihinsel engelli grubu veya bilişsel kısıtı&amp;nbsp;olan bireyler, bilgiye erişim konusunda &amp;ouml;zellikle de dijital mecralarda ihmal&amp;nbsp;edilmektedir. Oysa yürüme engelli bir birey i&amp;ccedil;in merdivenler nasıl engel teşkil&amp;nbsp;diyorsa, bilişsel engelli veya kısıtlı olan bireyler i&amp;ccedil;in de dilin kendisi engel teşkil etmektedir; bu nedenle dijital mecralarda standart dili anlamakta zorlandıkları i&amp;ccedil;in&amp;nbsp;bilgiye erişimden, yani temel haklarından mahrum bırakılmaktadırlar. Bu kitle,&amp;nbsp;yurtdışında uzun yıllardır yürütülen Kolay Dil &amp;ccedil;alışmaları ve uygulamaları sayesinde&amp;nbsp;kolaylıkla bilgiye erişebilmektedirler. Bu bağlamda standart dilde yazılmış metinler&amp;nbsp;belli kural veya ilkeler doğrultusunda dili&amp;ccedil;i &amp;ccedil;eviri yapmak suretiyle Kolay Dile&amp;nbsp;aktarılmaktadır. Kolay Dile aktarılan bu metinler orta ve hafif düzeyde zihinsel&amp;nbsp;engelliler ve bilişsel kısıtları olan bireyler i&amp;ccedil;in daha anlaşılır olmakta ve onların&lt;/em&gt;&amp;nbsp;bilgiye erişmesi sağlanmaktadır. Dolayısıyla da ihtiya&amp;ccedil; sahibi bireylerin topluma&amp;nbsp;katılımları bu yolla teşvik edilmektedir.&amp;nbsp;Kolay Dilin zorunlu olarak uygulanması bir&amp;ccedil;ok AB &amp;uuml;lkesinde ve &amp;ouml;zellikle&amp;nbsp;Almanya&amp;rsquo;da mevzuatlarda d&amp;uuml;zenlenmiştir. B&amp;ouml;ylelikle t&amp;uuml;m kamu kurum ve&amp;nbsp;kuruluşlarının web sitelerini Kolay Dilde sunmalarını zorunlu kılınmıştır.&lt;/p&gt;

&lt;p&gt;Bilgiye&amp;nbsp;erişim ve eşitlik ilkesi, Almanya&amp;rsquo;da temel hak olarak kabul edilmiş ve s&amp;ouml;z konusu&amp;nbsp;kitlenin kamu hizmetlerine ve bilgilere eşit&amp;nbsp;şartlarda erişim sağlaması Kolay Dil&amp;nbsp;&amp;ccedil;alışma ve uygulamalarına ciddi bir ivme kazandırmıştır. Almanya bu nedenle web&lt;br&gt;
sitelerinde standart dile ek bir uygulama olarak Kolay Dil se&amp;ccedil;eneği sunmasıyla iyi&amp;nbsp;bir &amp;ouml;rnek olarak kabul edilmektedir.&amp;nbsp;T&amp;uuml;rk&amp;ccedil;e Kolay Dil/&amp;nbsp;Kolay T&amp;uuml;rk&amp;ccedil;e &amp;ccedil;alışmaları &amp;uuml;lkemizde hen&amp;uuml;z başlangı&amp;ccedil; aşamasındadır&amp;nbsp;ve bu nedenle engelsiz erişim kapsamında Kolay Dil konusunda hala&amp;nbsp;&amp;ouml;nemli eksiklikler mevcuttur. Bu durum &amp;uuml;lkemizde orta ve hafif d&amp;uuml;zeyde zihinsel&amp;nbsp;engelli bireyler ile diğer bilişsel kısıtı bulunan bireylerin bilgiye erişimlerinde hala&amp;nbsp;engellerin s&amp;ouml;z konusu olduğunu g&amp;ouml;stermektedir. G&amp;uuml;n&amp;uuml;m&amp;uuml;zde dijital medya, bilgiye&amp;nbsp;ulaşmanın en yaygın ve en bilinen yolu haline gelmiştir. Buradan hareketle, zihinsel&amp;nbsp;engelliler ve bilişsel kısıtları bulunan bireylerin de bu mecraları etkin bir şekilde&amp;nbsp;kullanabilmeleri i&amp;ccedil;in web sitelerinin kolay anlaşılır bir dilde hazırlanması b&amp;uuml;y&amp;uuml;k&amp;nbsp;&amp;ouml;nem taşır. Aksi takdirde, bu kişilerin bilgiye erişimleri g&amp;uuml;&amp;ccedil;leşmekte ve topluma&amp;nbsp;katılımları kısıtlanmaktadır. Bu &amp;ccedil;alışmada web site &amp;ouml;rneklerinden yola &amp;ccedil;ıkarak&amp;nbsp;Kolay Dilin &amp;ouml;nemi vurgulanmaktadır. Ayrıca tasarlanan Kolay T&amp;uuml;rk&amp;ccedil;e sembol&amp;uuml;&amp;nbsp;Kolay Dil uygulamalarının nasıl g&amp;ouml;r&amp;uuml;n&amp;uuml;r kılındığı &amp;ccedil;alışma kapsamında bir &amp;ouml;rnek&amp;nbsp;web sitesi &amp;uuml;zerinden g&amp;ouml;sterilmektedir. Engelsiz iletişim, toplumsal katılımın ve&amp;nbsp;bilgiye erişimin sağlanmasında temel bir unsur olduğu ve bu kapsamda Kolay T&amp;uuml;rk&amp;ccedil;e&amp;nbsp;uygulamalarının web sitelerinde yer almasının &amp;ouml;nemi ise &amp;ccedil;alışmanın odak noktasının temsil etmektedir.&lt;br&gt;
&amp;nbsp;&lt;/p&gt;</description>
  </descriptions>
  <fundingReferences>
    <fundingReference>
      <funderName>Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştirma Kurumu</funderName>
      <funderIdentifier funderIdentifierType="Crossref Funder ID">https://doi.org/10.13039/501100004410</funderIdentifier>
      <awardNumber>123K021</awardNumber>
    </fundingReference>
  </fundingReferences>
</resource>