Diğer Açık Erişim

TÜBİTAK 2219 Yurt Dışı Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı Proje Önerisi

Sağlık, Özhan


JSON-LD (schema.org)

{
  "@context": "https://schema.org/", 
  "@id": 229489, 
  "@type": "CreativeWork", 
  "creator": [
    {
      "@id": "https://orcid.org/0000-0002-1436-7431", 
      "@type": "Person", 
      "affiliation": "Bursa Uluda\u011f \u00dcniversitesi", 
      "name": "Sa\u011fl\u0131k, \u00d6zhan"
    }
  ], 
  "datePublished": "2022-07-29", 
  "description": "<p>Dijital d&ouml;n&uuml;\u015f&uuml;m&uuml;n yayg\u0131nla\u015fmas\u0131 ve elektronik devlet (e-devlet) &ccedil;al\u0131\u015fmalar\u0131yla birlikte kurumlar, elektronik belge y&ouml;netim sistemleri (EBYS) arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla elektronik belge (e-belge) &uuml;reterek idari i\u015f ve i\u015flemlerini k&acirc;\u011f\u0131t ortamdan elektroni\u011fe ta\u015f\u0131m\u0131\u015ft\u0131r. &Uuml;retilen bu belgeler, g&uuml;nl&uuml;k i\u015flemleri bittikten sonra dosyas\u0131na kald\u0131r\u0131larak ar\u015fivlenir. Belgelerin &uuml;retiminden itibaren ba\u015flay\u0131p ar\u015fivlendikten sonra da &ouml;zg&uuml;nl&uuml;k, b&uuml;t&uuml;nl&uuml;k ve kullan\u0131labilirlik gibi delil de\u011ferine esas te\u015fkil eden &ouml;zniteliklerinin korunmas\u0131 gerekir. Ancak uzun d&ouml;nem korunmak i&ccedil;in ar\u015fivlenen e-belgelerin bile\u015fenlerinin muhafaza edilememesi, ta\u015f\u0131nd\u0131\u011f\u0131 format\u0131n g&uuml;ncellenememesi ve ar\u015fivsel ba\u011f\u0131n bozulmas\u0131 gibi nedenlerden dolay\u0131 zaman i&ccedil;erisinde &ouml;zniteliklerin korunamama riski s&ouml;z konusudur. Bu durum belgelerin g&uuml;venilirli\u011finden \u015f&uuml;phe duyulmas\u0131na neden olmakta ve &ouml;zniteliklerinin korunamayaca\u011f\u0131 tart\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131 g&uuml;ndeme getirmektedir. Bu tart\u0131\u015fmalar, blokzincir teknolojisi gibi yeni yakla\u015f\u0131mlardan e-belgelerin g&uuml;venilirli\u011finin korunmas\u0131nda yararlan\u0131labilece\u011fi fikrinin geli\u015fmesine yol a&ccedil;m\u0131\u015ft\u0131r. Belgelerin de\u011fi\u015ftirilmesinin olduk&ccedil;a zor olmas\u0131 nedeniyle bu teknoloji sayesinde i&ccedil;erik b&uuml;t&uuml;nl&uuml;\u011f&uuml;n&uuml;n ba\u015far\u0131yla muhafaza edilebilece\u011fi dile getirilmektedir. Ancak bu olumlu &ouml;zelli\u011fe ra\u011fmen semantik b&uuml;t&uuml;nl&uuml;k ve ar\u015fivsel ba\u011f\u0131n korunmas\u0131 ile ger&ccedil;eklik ve taml\u0131\u011f\u0131n muhafaza edilmesi konusunda ciddi iyile\u015ftirmelere ihtiya&ccedil; duyuldu\u011fu &ccedil;e\u015fitli &ccedil;al\u0131\u015fmalarda ifade edilmektedir. Durum b&ouml;yle olunca, blokzincirlerde &uuml;retilen belgelerin g&uuml;venilirli\u011fi nas\u0131l korunacak, ar\u015fivsel ba\u011f nas\u0131l tesis edilecek, b&uuml;t&uuml;nl&uuml;k kontrolleri nas\u0131l yap\u0131lacak, ger&ccedil;eklik ve taml\u0131k nas\u0131l muhafaza edilecek gibi sorular akla gelmektedir. Bu sorular\u0131 &ccedil;&ouml;z&uuml;mlemek i&ccedil;in blokzincirlerde EBYS geli\u015ftiren farkl\u0131 \u015firketler &uuml;zerinden inceleme yapman\u0131n gerekli oldu\u011fu d&uuml;\u015f&uuml;n&uuml;lmektedir. Bunun neticesinde yaz\u0131l\u0131mlar i&ccedil;in g&uuml;venilirlik kriterleri belirlenecektir. Ancak bu kriterlerin nas\u0131l tesis edilebilece\u011fi ya da yeni kriterlere ihtiya&ccedil; duyulup duyulmad\u0131\u011f\u0131n\u0131n hen&uuml;z incelenmedi\u011fi g&ouml;r&uuml;lmektedir. H&acirc;liyle ara\u015ft\u0131rma, bu incelemeyi yaparak literat&uuml;re &ouml;nemli bir katk\u0131 sa\u011flayacakt\u0131r. Ara\u015ft\u0131rman\u0131n problemi, &ldquo;blokzincirlerdeki belge y&ouml;netimi s&uuml;re&ccedil;leri, ar\u015fivcilik ve belge y&ouml;netimi ilkeleri yeteri kadar dikkate al\u0131narak geli\u015ftirilmedi\u011finde belgelerin g&uuml;venilirlikleri uzun vadede korunamayabilir&rdquo; \u015feklindedir. Ara\u015ft\u0131rman\u0131n sorusu ise &ldquo;blokzincirlerde &uuml;retilen belgelerin g&uuml;venilirli\u011fi nas\u0131l korunabilir&rdquo; olarak belirlenmi\u015ftir. Ara\u015ft\u0131rmada nitel y&ouml;ntemler kullan\u0131lacakt\u0131r. Bu kapsamda University of British Columbia (UBC)&rsquo;deki Blokzincir Ara\u015ft\u0131rma A\u011f\u0131nda yer alan/yer alm\u0131\u015f ve blokzincirlerde EBYS geli\u015ftiren alan\u0131nda yetkin \u015firketlerle g&ouml;r&uuml;\u015fmeler yap\u0131lacakt\u0131r. Bu g&ouml;r&uuml;\u015fmeler sonucunda blokzincirlerde &uuml;retilen belgelerin g&uuml;venilirlik kriterlerine ili\u015fkin ilkelerin belirlenmesi hedeflenmektedir. Belirlenen bu kriterler, ayn\u0131 zamanda bir International Organization for Standardization (ISO) standard\u0131na da kaynakl\u0131k edebilir. Bununla birlikte, T&uuml;rk Standartlar\u0131 Enstit&uuml;s&uuml; (TSE), T&Uuml;B\u0130TAK Blokzincir Ara\u015ft\u0131rma Laboratuvar\u0131, T&uuml;rkiye Cumhuriyeti Cumhurba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 Devlet Ar\u015fivleri Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 ile T&uuml;rkiye Cumhuriyeti Cumhurba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 Dijital D&ouml;n&uuml;\u015f&uuml;m Ofisi gibi kamu kurum ve kurulu\u015flar\u0131 da ara\u015ft\u0131rma sonu&ccedil;lar\u0131ndan yararlanabilir. Bu ara\u015ft\u0131rman\u0131n &ccedil;\u0131kt\u0131lar\u0131 olarak blokzincirlerde &uuml;retilen belgelerin g&uuml;venilirlikleriyle ilgili yaz\u0131l\u0131mc\u0131lar\u0131n g&ouml;r&uuml;\u015fleri &uuml;zerine makale ve kitap b&ouml;l&uuml;mleri ile g&uuml;venilirlik kriterlerini i&ccedil;eren bir kitap haz\u0131rlanmas\u0131 d&uuml;\u015f&uuml;n&uuml;lmektedir. Ara\u015ft\u0131rmac\u0131, bu &ouml;neri kabul edildikten sonra T&uuml;rkiye&rsquo;ye d&ouml;nerek bilgi ve belge y&ouml;netimi b&ouml;l&uuml;mlerinde &ouml;\u011fretim &uuml;yesi olarak g&ouml;rev yapmay\u0131 planlamaktad\u0131r. Bu plan kapsam\u0131nda blokzincir ve belge y&ouml;netimi temal\u0131 bir ders i&ccedil;eri\u011fi olu\u015fturmay\u0131 tasarlamaktad\u0131r. B&ouml;ylece lisans/y&uuml;ksek lisans ve doktora seviyelerinde sahan\u0131n yani blokzincir ekosisteminin ihtiyac\u0131 olan i\u015fg&uuml;c&uuml;n&uuml;n yeti\u015fmesine katk\u0131da bulunacakt\u0131r. T&uuml;m bunlar\u0131n yan\u0131 s\u0131ra, hen&uuml;z T&uuml;rkiye&rsquo;de kurumsal faaliyetler sonucunda olu\u015fan belgeleri tamamen blokzincirlerdeki EBYS&rsquo;lerde &uuml;reten kurum ve bu y&ouml;nde &ccedil;&ouml;z&uuml;m geli\u015ftiren \u015firket bulunmamaktad\u0131r. H&acirc;liyle bu konuda daha &ccedil;ok deneyimi olan ara\u015ft\u0131rmac\u0131larla ve farkl\u0131 protokollerdeki blokzincirlerde EBYS geli\u015ftiren \u015firketlerle birlikte ara\u015ft\u0131rma yapmak, belirlenecek g&uuml;venilirlik kriterlerinin etkinli\u011fi a&ccedil;\u0131s\u0131ndan daha sa\u011fl\u0131kl\u0131 sonu&ccedil;lar verecektir. Bu t&uuml;rden bir &ccedil;al\u0131\u015fma grubunun ara\u015ft\u0131rman\u0131n dan\u0131\u015fman\u0131 Victoria Lemieux&rsquo;nun liderli\u011finde Blokzincir Ara\u015ft\u0131rma A\u011f\u0131 ad\u0131yla UBC&rsquo;de kuruldu\u011fu g&ouml;r&uuml;lmektedir. Bununla birlikte, 20 y\u0131ldan fazla bir s&uuml;redir ar\u015fivcilik ilkelerinin geli\u015fimine katk\u0131da bulunan International Research on Permanent Authentic Records in Electronic Systems (INTERPARES) projesinin y&uuml;r&uuml;t&uuml;c&uuml;leri Luciana Duranti ve Muhammad Abdul-Mageed UBC School of Information (Bilgi Enstit&uuml;s&uuml;)&rsquo;da g&ouml;rev yapmaktad\u0131r. Abdul-Mageed, ayn\u0131 zamanda UBC Blokzincir Ara\u015ft\u0131rma A\u011f\u0131nda da yer almaktad\u0131r. H&acirc;liyle UBC&rsquo;de ciddi nitelikte ar\u015fivcilik ve belge y&ouml;netimi prati\u011fine sahip ara\u015ft\u0131rmac\u0131 bulunmaktad\u0131r. Blokzincirlerde &uuml;retilecek belgelerin g&uuml;venilirlik kriterleri belirlenmeye &ccedil;al\u0131\u015f\u0131l\u0131rken bu birikimden yararlan\u0131lmak istenmektedir.</p>", 
  "identifier": 229489, 
  "inLanguage": {
    "@type": "Language", 
    "alternateName": "tur", 
    "name": "Turkish"
  }, 
  "keywords": [
    "belge y\u00f6netimi", 
    "blokzincir teknolojisi", 
    "g\u00fcvenilirlik", 
    "records management", 
    "blockchain technology", 
    "trustworthiness"
  ], 
  "license": "https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/", 
  "name": "T\u00dcB\u0130TAK 2219 Yurt D\u0131\u015f\u0131 Doktora Sonras\u0131 Ara\u015ft\u0131rma Burs Program\u0131 Proje \u00d6nerisi", 
  "url": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/record/229489"
}
997
2,187
görüntülenme
indirilme
Tüm sürümler Bu sürüm
Görüntülenme 997997
İndirme 2,1872,187
Veri hacmi 723.6 MB723.6 MB
Tekil görüntülenme 902902
Tekil indirme 1,9261,926

Alıntı yap