29 Temmuz 2022 Diğer Açık Erişim

Sağlık, Özhan

DataCite XML

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<resource xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xmlns="http://datacite.org/schema/kernel-4" xsi:schemaLocation="http://datacite.org/schema/kernel-4 http://schema.datacite.org/meta/kernel-4.1/metadata.xsd">
  <identifier identifierType="DOI">10.48623/aperta.229489</identifier>
  <creators>
    <creator>
      <creatorName>Sağlık, Özhan</creatorName>
      <givenName>Özhan</givenName>
      <familyName>Sağlık</familyName>
      <nameIdentifier nameIdentifierScheme="ORCID" schemeURI="http://orcid.org/">0000-0002-1436-7431</nameIdentifier>
      <affiliation>Bursa Uludağ Üniversitesi</affiliation>
    </creator>
  </creators>
  <titles>
    <title>Tübi̇tak 2219 Yurt Dışı Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı Proje Önerisi</title>
  </titles>
  <publisher>Aperta</publisher>
  <publicationYear>2022</publicationYear>
  <subjects>
    <subject>belge yönetimi</subject>
    <subject>blokzincir teknolojisi</subject>
    <subject>güvenilirlik</subject>
    <subject>records management</subject>
    <subject>blockchain technology</subject>
    <subject>trustworthiness</subject>
  </subjects>
  <dates>
    <date dateType="Issued">2022-07-29</date>
  </dates>
  <language>tr</language>
  <resourceType resourceTypeGeneral="Other"/>
  <alternateIdentifiers>
    <alternateIdentifier alternateIdentifierType="url">https://aperta.ulakbim.gov.tr/record/229489</alternateIdentifier>
  </alternateIdentifiers>
  <relatedIdentifiers>
    <relatedIdentifier relatedIdentifierType="DOI" relationType="IsVersionOf">10.48623/aperta.229488</relatedIdentifier>
  </relatedIdentifiers>
  <rightsList>
    <rights rightsURI="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike</rights>
    <rights rightsURI="info:eu-repo/semantics/openAccess">Open Access</rights>
  </rightsList>
  <descriptions>
    <description descriptionType="Abstract">&lt;p&gt;Dijital d&amp;ouml;n&amp;uuml;ş&amp;uuml;m&amp;uuml;n yaygınlaşması ve elektronik devlet (e-devlet) &amp;ccedil;alışmalarıyla birlikte kurumlar, elektronik belge y&amp;ouml;netim sistemleri (EBYS) aracılığıyla elektronik belge (e-belge) &amp;uuml;reterek idari iş ve işlemlerini k&amp;acirc;ğıt ortamdan elektroniğe taşımıştır. &amp;Uuml;retilen bu belgeler, g&amp;uuml;nl&amp;uuml;k işlemleri bittikten sonra dosyasına kaldırılarak arşivlenir. Belgelerin &amp;uuml;retiminden itibaren başlayıp arşivlendikten sonra da &amp;ouml;zg&amp;uuml;nl&amp;uuml;k, b&amp;uuml;t&amp;uuml;nl&amp;uuml;k ve kullanılabilirlik gibi delil değerine esas teşkil eden &amp;ouml;zniteliklerinin korunması gerekir. Ancak uzun d&amp;ouml;nem korunmak i&amp;ccedil;in arşivlenen e-belgelerin bileşenlerinin muhafaza edilememesi, taşındığı formatın g&amp;uuml;ncellenememesi ve arşivsel bağın bozulması gibi nedenlerden dolayı zaman i&amp;ccedil;erisinde &amp;ouml;zniteliklerin korunamama riski s&amp;ouml;z konusudur. Bu durum belgelerin g&amp;uuml;venilirliğinden ş&amp;uuml;phe duyulmasına neden olmakta ve &amp;ouml;zniteliklerinin korunamayacağı tartışmalarını g&amp;uuml;ndeme getirmektedir. Bu tartışmalar, blokzincir teknolojisi gibi yeni yaklaşımlardan e-belgelerin g&amp;uuml;venilirliğinin korunmasında yararlanılabileceği fikrinin gelişmesine yol a&amp;ccedil;mıştır. Belgelerin değiştirilmesinin olduk&amp;ccedil;a zor olması nedeniyle bu teknoloji sayesinde i&amp;ccedil;erik b&amp;uuml;t&amp;uuml;nl&amp;uuml;ğ&amp;uuml;n&amp;uuml;n başarıyla muhafaza edilebileceği dile getirilmektedir. Ancak bu olumlu &amp;ouml;zelliğe rağmen semantik b&amp;uuml;t&amp;uuml;nl&amp;uuml;k ve arşivsel bağın korunması ile ger&amp;ccedil;eklik ve tamlığın muhafaza edilmesi konusunda ciddi iyileştirmelere ihtiya&amp;ccedil; duyulduğu &amp;ccedil;eşitli &amp;ccedil;alışmalarda ifade edilmektedir. Durum b&amp;ouml;yle olunca, blokzincirlerde &amp;uuml;retilen belgelerin g&amp;uuml;venilirliği nasıl korunacak, arşivsel bağ nasıl tesis edilecek, b&amp;uuml;t&amp;uuml;nl&amp;uuml;k kontrolleri nasıl yapılacak, ger&amp;ccedil;eklik ve tamlık nasıl muhafaza edilecek gibi sorular akla gelmektedir. Bu soruları &amp;ccedil;&amp;ouml;z&amp;uuml;mlemek i&amp;ccedil;in blokzincirlerde EBYS geliştiren farklı şirketler &amp;uuml;zerinden inceleme yapmanın gerekli olduğu d&amp;uuml;ş&amp;uuml;n&amp;uuml;lmektedir. Bunun neticesinde yazılımlar i&amp;ccedil;in g&amp;uuml;venilirlik kriterleri belirlenecektir. Ancak bu kriterlerin nasıl tesis edilebileceği ya da yeni kriterlere ihtiya&amp;ccedil; duyulup duyulmadığının hen&amp;uuml;z incelenmediği g&amp;ouml;r&amp;uuml;lmektedir. H&amp;acirc;liyle araştırma, bu incelemeyi yaparak literat&amp;uuml;re &amp;ouml;nemli bir katkı sağlayacaktır. Araştırmanın problemi, &amp;ldquo;blokzincirlerdeki belge y&amp;ouml;netimi s&amp;uuml;re&amp;ccedil;leri, arşivcilik ve belge y&amp;ouml;netimi ilkeleri yeteri kadar dikkate alınarak geliştirilmediğinde belgelerin g&amp;uuml;venilirlikleri uzun vadede korunamayabilir&amp;rdquo; şeklindedir. Araştırmanın sorusu ise &amp;ldquo;blokzincirlerde &amp;uuml;retilen belgelerin g&amp;uuml;venilirliği nasıl korunabilir&amp;rdquo; olarak belirlenmiştir. Araştırmada nitel y&amp;ouml;ntemler kullanılacaktır. Bu kapsamda University of British Columbia (UBC)&amp;rsquo;deki Blokzincir Araştırma Ağında yer alan/yer almış ve blokzincirlerde EBYS geliştiren alanında yetkin şirketlerle g&amp;ouml;r&amp;uuml;şmeler yapılacaktır. Bu g&amp;ouml;r&amp;uuml;şmeler sonucunda blokzincirlerde &amp;uuml;retilen belgelerin g&amp;uuml;venilirlik kriterlerine ilişkin ilkelerin belirlenmesi hedeflenmektedir. Belirlenen bu kriterler, aynı zamanda bir International Organization for Standardization (ISO) standardına da kaynaklık edebilir. Bununla birlikte, T&amp;uuml;rk Standartları Enstit&amp;uuml;s&amp;uuml; (TSE), T&amp;Uuml;BİTAK Blokzincir Araştırma Laboratuvarı, T&amp;uuml;rkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı ile T&amp;uuml;rkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Dijital D&amp;ouml;n&amp;uuml;ş&amp;uuml;m Ofisi gibi kamu kurum ve kuruluşları da araştırma sonu&amp;ccedil;larından yararlanabilir. Bu araştırmanın &amp;ccedil;ıktıları olarak blokzincirlerde &amp;uuml;retilen belgelerin g&amp;uuml;venilirlikleriyle ilgili yazılımcıların g&amp;ouml;r&amp;uuml;şleri &amp;uuml;zerine makale ve kitap b&amp;ouml;l&amp;uuml;mleri ile g&amp;uuml;venilirlik kriterlerini i&amp;ccedil;eren bir kitap hazırlanması d&amp;uuml;ş&amp;uuml;n&amp;uuml;lmektedir. Araştırmacı, bu &amp;ouml;neri kabul edildikten sonra T&amp;uuml;rkiye&amp;rsquo;ye d&amp;ouml;nerek bilgi ve belge y&amp;ouml;netimi b&amp;ouml;l&amp;uuml;mlerinde &amp;ouml;ğretim &amp;uuml;yesi olarak g&amp;ouml;rev yapmayı planlamaktadır. Bu plan kapsamında blokzincir ve belge y&amp;ouml;netimi temalı bir ders i&amp;ccedil;eriği oluşturmayı tasarlamaktadır. B&amp;ouml;ylece lisans/y&amp;uuml;ksek lisans ve doktora seviyelerinde sahanın yani blokzincir ekosisteminin ihtiyacı olan işg&amp;uuml;c&amp;uuml;n&amp;uuml;n yetişmesine katkıda bulunacaktır. T&amp;uuml;m bunların yanı sıra, hen&amp;uuml;z T&amp;uuml;rkiye&amp;rsquo;de kurumsal faaliyetler sonucunda oluşan belgeleri tamamen blokzincirlerdeki EBYS&amp;rsquo;lerde &amp;uuml;reten kurum ve bu y&amp;ouml;nde &amp;ccedil;&amp;ouml;z&amp;uuml;m geliştiren şirket bulunmamaktadır. H&amp;acirc;liyle bu konuda daha &amp;ccedil;ok deneyimi olan araştırmacılarla ve farklı protokollerdeki blokzincirlerde EBYS geliştiren şirketlerle birlikte araştırma yapmak, belirlenecek g&amp;uuml;venilirlik kriterlerinin etkinliği a&amp;ccedil;ısından daha sağlıklı sonu&amp;ccedil;lar verecektir. Bu t&amp;uuml;rden bir &amp;ccedil;alışma grubunun araştırmanın danışmanı Victoria Lemieux&amp;rsquo;nun liderliğinde Blokzincir Araştırma Ağı adıyla UBC&amp;rsquo;de kurulduğu g&amp;ouml;r&amp;uuml;lmektedir. Bununla birlikte, 20 yıldan fazla bir s&amp;uuml;redir arşivcilik ilkelerinin gelişimine katkıda bulunan International Research on Permanent Authentic Records in Electronic Systems (INTERPARES) projesinin y&amp;uuml;r&amp;uuml;t&amp;uuml;c&amp;uuml;leri Luciana Duranti ve Muhammad Abdul-Mageed UBC School of Information (Bilgi Enstit&amp;uuml;s&amp;uuml;)&amp;rsquo;da g&amp;ouml;rev yapmaktadır. Abdul-Mageed, aynı zamanda UBC Blokzincir Araştırma Ağında da yer almaktadır. H&amp;acirc;liyle UBC&amp;rsquo;de ciddi nitelikte arşivcilik ve belge y&amp;ouml;netimi pratiğine sahip araştırmacı bulunmaktadır. Blokzincirlerde &amp;uuml;retilecek belgelerin g&amp;uuml;venilirlik kriterleri belirlenmeye &amp;ccedil;alışılırken bu birikimden yararlanılmak istenmektedir.&lt;/p&gt;</description>
    <description descriptionType="Other">İlgili TÜBİTAK Projesini seçemediğimden burada belirtmekteyim: "Bu proje, TÜBİTAK tarafından desteklenecektir."</description>
  </descriptions>
</resource>