28 Aralık 2023 Dergi makalesi Açık Erişim

Kadakoğlu, Cansu; Kadakoğlu, Bektaş; Karlı, Bahri

Citation Style Language JSON

{
  "DOI": "10.61513/tead.1359769", 
  "abstract": "<p>Ya\u011fl\u0131 tohumlu bitkiler insan ve hayvan beslenmesinin yan\u0131 s\u0131ra enerji sekt&ouml;r&uuml;nde kullan\u0131lmas\u0131 ve yo\u011funlukla d\u0131\u015f ticarete konu olmas\u0131 bak\u0131m\u0131ndan stratejik &uuml;r&uuml;nlerdir. T&uuml;rkiye&rsquo;de ya\u011fl\u0131 tohumlu bitkilerin &uuml;retimi yurt i&ccedil;i kullan\u0131ma yetmemekte ve ihtiya&ccedil; duyulan &uuml;r&uuml;nler ithalat yoluyla kar\u015f\u0131lanmaktad\u0131r. Bu &ccedil;al\u0131\u015fmada T&uuml;rkiye&rsquo;de yeterlilik derecesi d&uuml;\u015f&uuml;k olan ve d\u0131\u015f ticaret a&ccedil;\u0131\u011f\u0131n\u0131n her y\u0131l artt\u0131\u011f\u0131 ya\u011fl\u0131 tohumlu bitkilerin rekabet g&uuml;c&uuml; analiz edilmi\u015ftir. T&uuml;rkiye \u0130statistik Kurumu (T&Uuml;\u0130K), Birle\u015fmi\u015f Milletler G\u0131da ve Tar\u0131m &Ouml;rg&uuml;t&uuml; (FAO) ve Uluslararas\u0131 Ticaret Merkezi (ITC)&rsquo;den elde edilen veriler kullan\u0131larak, T&uuml;rkiye&rsquo;nin ya\u011fl\u0131 tohumlarda rekabet g&uuml;c&uuml; Balassa&rsquo;n\u0131n A&ccedil;\u0131klanm\u0131\u015f Kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rmal\u0131 &Uuml;st&uuml;nl&uuml;k \u0130ndeksi (RCA), Vollrath&rsquo;\u0131n G&ouml;reli \u0130hracat Avantaj\u0131 \u0130ndeksi (RXA) ve Laursen&rsquo;in A&ccedil;\u0131klanm\u0131\u015f Simetrik Kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rmal\u0131 &Uuml;st&uuml;nl&uuml;k \u0130ndeksi (RSCA) kullan\u0131larak 2010-2021 y\u0131llar\u0131 i&ccedil;in hesaplanm\u0131\u015ft\u0131r. Son be\u015f y\u0131l (2017-2021) ortalamas\u0131na g&ouml;re T&uuml;rkiye&rsquo;nin ya\u011fl\u0131 tohumlarda yeterlilik derecesi %49&rsquo;dur. Yine son be\u015f y\u0131l ortalamas\u0131na g&ouml;re ya\u011fl\u0131 tohum d\u0131\u015f ticaret a&ccedil;\u0131\u011f\u0131 1 milyar 625 milyon dolar olarak ger&ccedil;ekle\u015fmi\u015ftir. Bu s&uuml;re&ccedil;te d\u0131\u015f ticaret a&ccedil;\u0131\u011f\u0131 %37.63 artm\u0131\u015ft\u0131r. T&uuml;rkiye&rsquo;nin rekabet g&uuml;c&uuml; indeks de\u011ferleri ortalamas\u0131 RCA ve RXA i&ccedil;in 0.36, RSCA i&ccedil;in ise -0.48 olarak hesaplanm\u0131\u015ft\u0131r. T&uuml;rkiye&rsquo;nin ya\u011fl\u0131 tohumlarda herhangi bir kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rmal\u0131 &uuml;st&uuml;nl&uuml;\u011f&uuml;n&uuml;n olmad\u0131\u011f\u0131 ve rekabette dezavantaja sahip oldu\u011fu tespit edilmi\u015ftir. D&uuml;nya pazar\u0131nda ise Brezilya, Arjantin, Ukrayna ve Bulgaristan&rsquo;\u0131n y&uuml;ksek derecede kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rmal\u0131 &uuml;st&uuml;nl&uuml;\u011f&uuml;n&uuml;n oldu\u011fu belirlenmi\u015ftir. T&uuml;rkiye&rsquo;de rekabet g&uuml;c&uuml;n&uuml;n artmas\u0131 i&ccedil;in ya\u011fl\u0131 tohumlarda &uuml;retimin art\u0131r\u0131lmas\u0131 gerekmektedir. Bunun yan\u0131 s\u0131ra ya\u011fl\u0131 tohumlarda uygulanan mazot-g&uuml;bre ve prim deste\u011fi, cari fiyatlarla artarken reel fiyatlarla azalmaktad\u0131r. Destek tutarlar\u0131 her sene enflasyonun &uuml;zerinde belirlenmelidir. B&ouml;ylece ekim alanlar\u0131n\u0131 geni\u015fletecek desteleme politikalar\u0131n\u0131n uygulanmas\u0131yla &uuml;retim art\u0131\u015f\u0131 sa\u011flanacak, yeterlilik derecesi y&uuml;kselecek, d\u0131\u015f ticaret a&ccedil;\u0131\u011f\u0131 azalacak ve dolay\u0131s\u0131yla rekabet g&uuml;c&uuml; artacakt\u0131r.</p>", 
  "author": [
    {
      "family": "Kadako\u011flu", 
      "given": " Cansu"
    }, 
    {
      "family": "Kadako\u011flu", 
      "given": " Bekta\u015f"
    }, 
    {
      "family": "Karl\u0131", 
      "given": " Bahri"
    }
  ], 
  "container_title": "Tar\u0131m Ekonomisi Ara\u015ft\u0131rmalar\u0131 Dergisi (TEAD)", 
  "id": "274068", 
  "issue": "EKS 1", 
  "issued": {
    "date-parts": [
      [
        2023, 
        12, 
        28
      ]
    ]
  }, 
  "language": "tur", 
  "page": "1-14", 
  "title": "Ya\u011fl\u0131 Tohumlarda T\u00fcrkiye'nin K\u00fcresel Rekabet G\u00fcc\u00fcn\u00fcn Analizi", 
  "type": "article-journal", 
  "volume": "9"
}