Konferans bildirisi Açık Erişim

Modern insanlarda çene evrimi ve 20 yaş dişlerinin durumu: paleontolojik ve morfolojik incelemeler

2023    Zariç, Özgür Eren; Tekkaş, Ahmet; Yıldırım, Gamze; Çelekli, Abuzer

Giriş-Amaç: Büyük insansı maymunların (Primat) çene yapısı ve dişleri, evrim sürecinde önemli değişimler geçirmiştir. Bu değişimler, modern insanların (Homo sapiens sapiens) çene yapısının ve dişlerinin paleontolojik ve morfolojik olarak incelenmesiyle anlaşılabilir. Bu çalışmanın amacı, modern insanlarda çene evrimi ve 20 yaş dişlerinin durumu hakkında yapılan paleontolojik ve morfolojik incelemelerini derlemek ve bu konuda yapılan araştırmaların sonuçlarını sunmaktır. Gereç-Yöntem: Google Scholar, Web of Science, Pub Med, Scopus ve Mendeley veri tabanlarında konunun anahtar kelimeleri ve uygun kombinasyonları kullanarak bu çalışmanın amacını destekleyecek güncel yayınlar toplanmıştır. Yapılan araştırmalar, genellikle paleontolojik ve morfolojik incelemeler barındırmaktadır. İnsanların çene yapısındaki ve dişlerindeki değişimleri anlamak için fosillerin incelenmesi, dişlerin morfolojik özelliklerinin analizi ve modern insanların çene yapısı ve dişlerinin karşılaştırılması gibi yöntemleri içermektedir. Bulgular-Sonuç: Fosillerin incelenmesiyle, modern insanların çene yapısının nasıl değiştiğini ve bu değişimlerin ne zaman ve neden meydana geldiğini; dişlerin morfolojik özelliklerinin analizinin yapılması insanların beslenme alışkanlıklarının evrim sürecinde nasıl değiştiğini göstermektedir. Fosillerin incelenmesi günümüzdeki dişlerin morfolojik yapılarına göre değişimlerini vermektedir. Bazı araştırmalarda, konik ışınlı bilgisayarlı tomografi kullanarak alt çene küçük azı dişlerinin kök kanal anatomisinin yapısal konfigürasyonlarını ve kron-kök oranını incelemek gibi daha teknolojik yöntemler de kullanmaktadır. Modern insanların çene yapısının, özellikle de çene küçülmesinin, dişlerin boyutlarının ve sayısının azalmasına neden olup, tarihsel süreç içerisindeki beslenme alışkanlığının duruma etkisini göstermektedir. Ayrıca, 20 yaş dişlerinin modern insanlarda sıklıkla çıkış problemleri yaşadığı ve bu problemlerin modern beslenme alışkanlıkları ile ilişkili olabileceği belirtilmektedir. Körelmiş 20 yaş dişlerinin ve küçülmüş çenenin ortodontik problemlere sebep olduğu görülmüştür. Modern insanlarda çene evrimi ve 20 yaş dişlerinin durumu hakkında yapılan paleontolojik ve morfolojik incelemeler, insan anatomisi ve evrimi hakkında önemli bilgiler sağlamaktadır. Bu bilgiler, diş hekimliği, antropoloji ve evrimsel biyoloji gibi alanlarda kullanılabilir ve insan anatomisi ve evrimi hakkındaki genel anlayışımızı artırabilir.