Kitap Kısıtlı Erişim
Alacahisar Köstendil Üsküp ve Vulçıtrın Sancaklarında Madencilik (ÜSKÜP NEZARETİ, LON KUYUCULARI ve LONİK BEDELİ)
Kul, Eyüp
MARC21 XML
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<record xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim">
<leader>00000nam##2200000uu#4500</leader>
<controlfield tag="005">20230803065405.0</controlfield>
<datafield tag="260" ind1=" " ind2=" ">
<subfield code="c">2019-06-11</subfield>
</datafield>
<datafield tag="909" ind1="C" ind2="O">
<subfield code="o">oai:aperta.ulakbim.gov.tr:262865</subfield>
</datafield>
<datafield tag="520" ind1=" " ind2=" ">
<subfield code="a"><p>D&uuml;nyanın en zor iş kollarından biri olarak tarif edilen madencilik, insan hayatının olmazsa olmazları arasında bulunmasının yanı sıra, devlet ve milletlerin kaderini değiştiren bir metadır. T&uuml;rk tarihinin en &ouml;nemli destanlarından biri olan Ergenekon destanı bunun g&uuml;zel bir &ouml;rneğini oluşturur. D&uuml;nyanın pek &ccedil;ok b&ouml;lgesinde siyas&icirc;, iktisad&icirc;, sosyal ve k&uuml;lt&uuml;rel etkisi b&uuml;y&uuml;k olan madenler, tarih boyunca Balkanlar &uuml;zerinde farklı millet ve devletlerin egemenlik m&uuml;cadelesini şekillendiren ana gelir kaynaklarındandır.</p>
<p>Osmanlı h&acirc;kimiyeti altında Balkanlardaki madenlerin akıbeti hususunda yapılan &ccedil;alışmalar, bilinenin aksine &ccedil;ok sayıdadır. &Ouml;zellikle &Uuml;sk&uuml;p nezaretinin h&acirc;kim olduğu sahada &ccedil;ok &ouml;nemli eserler kaleme alınmıştır. Ancak bu eserlerin hi&ccedil;biri nezaretin yapısını tam olarak ortaya koyamadığı gibi madenci taifesinin &ccedil;alışma usullerinden biri olan lon kuyucuları hakkında da literat&uuml;rde eksik ve yanlışlıkların tekrar edilmesine neden olmuştur. Osmanlı Arşivi&rsquo;nde binlerce arşiv vesikası olan konu ile ilgili bir eserin kaleme alınması elzem olmuş, bu doğrultuda bu eser kaleme alınmıştır.&nbsp;</p>
<p>Eser bir giriş ve d&ouml;rt b&ouml;l&uuml;mden oluşmaktadır. Giriş b&ouml;l&uuml;m&uuml;nde madencilik hakkında genel bilgiler verilmiş olup arşiv vesikaları, seyyahlar ve kroniklerle madenciliğin zor bir meslek kolu olduğu &uuml;zerinde durulmuş, Makedonya&rsquo;da bulunduğum s&uuml;re i&ccedil;inde nezaret alanlarına yaptığım seyahatlerden elde edilen g&ouml;zlemler de bu kısımda aktarılmaya &ccedil;alışılmıştır. Eserin birinci b&ouml;l&uuml;m&uuml;nde nezaretin yapısı ortaya konulmuş, sınırları tespit edilerek nezaret sahasında yer alan mukataalar hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. İkinci b&ouml;l&uuml;m, nezaretin yetkilisi, işlerin kontrol&uuml;n&uuml; yapan nazıra ayrılmış, nazır hakkında genel malumat verilerek nasıl bir g&ouml;revli olduğu belirlenmeye &ccedil;alışılmıştır. Ayrıca nezaretin ihale s&uuml;recinde belirlenen serbestiyetlik ilkesinin nezaret sahasındaki sonu&ccedil;ları değerlendirmeye alınmıştır. Kadılar, Vul&ccedil;ıtrın ve &Uuml;sk&uuml;p sancakbeyleri ile Rumeli valisinin konumu ve zaman i&ccedil;inde ortaya &ccedil;ıkan d&ouml;n&uuml;ş&uuml;mler a&ccedil;ıklanmıştır. &Uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; b&ouml;l&uuml;m nezaretin yıllık bilan&ccedil;osunu vermektedir. Tabi ki buradaki rakamlar nezaretin ger&ccedil;ek değerini ortaya koymamakta, sadece hazineye giren veya hazine adına yapılan &ouml;demeleri ihtiva etmektedir. Bu b&ouml;l&uuml;m i&ccedil;inde, ayrıca nezaretten kalelerde g&ouml;revli askerlere yapılan mev&acirc;cib &ouml;demeleri, cami, hademe ve duacı vazifesinde bulunanlara yapılan havaleler hakkında detaylı bilgi verilmiştir. D&ouml;rd&uuml;nc&uuml; ve son b&ouml;l&uuml;mde ise nezaretle birlikte teşekk&uuml;l eden lon kuyucuları ile lonik baştinelerinin / &ccedil;iftliklerinin y&uuml;zyıllar i&ccedil;inde ge&ccedil;irdiği değişimler ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmiştir. Lon kuyucuları ve lonik bedelin tahsil edildiği yerler ve bu tahsilatın iktisad&icirc; yapısı ortaya konmuştur.&nbsp;&nbsp;&nbsp;</p>
<p>Nezaret ve lonik ile ilgili Osmanlı Arşivi&rsquo;nde bulunan binlerce belge ve defterin incelenmesi, yaklaşık 300 yıldan uzun s&uuml;ren belgelerin takip edilmesi takdir edilir ki uzun zaman almıştır. Dolayısıyla lonik bedelinin seyrinin doğru olarak ortaya konması i&ccedil;in bu &ccedil;alışma sırasında bir&ccedil;ok kişinin desteğine başvurulmuştur. Bu kişiler arasında her daim yanımda olan, desteğini s&ouml;zlerle ifade edemeyeceğim hocam Prof. Dr. Mehmet İnbaşı&rsquo;nın ayrı bir yeri vardır. Yine Tubitak projesi i&ccedil;in beni Makedonya&rsquo;ya davet eden, 5 Ekim 2016-5 Ağustos 2017 ile 16 Haziran-13 Eyl&uuml;l 2018 tarihleri arasında bulunduğum &Uuml;sk&uuml;p / Makedonya&rsquo;da, başta Makedonya&rsquo;daki k&uuml;t&uuml;phane ve arşivler olmak &uuml;zere Balkan coğrafyasındaki diğer hoca ve enstit&uuml;lerle irtibat kurmamı sağlayan, Makedonya&rsquo;da bulunduğum s&uuml;re i&ccedil;inde bana bir aile &uuml;yesi olarak davranan Makedonya Milli Tarih Enstit&uuml;s&uuml; m&uuml;d&uuml;r&uuml; değerli hocam Prof. Dr. Dragi Gjorgiev&rsquo;e m&uuml;teşekkirim. Lonik kelimesinin etimolojisi hakkında zamanını ayırarak katkı veren ve her daim g&uuml;ler y&uuml;z&uuml;n&uuml; eksik etmeyen Makedonya Dili Enstit&uuml;s&uuml;&rsquo;nden Prof. Dr. Svetlana Davkova-Gjorgieva&rsquo;ya kalbi ş&uuml;kranlarımı sunarım.</p>
<p>Misafir &ouml;ğretim &uuml;yesi olarak bulunduğum Makedonya Milli Tarih Enstit&uuml;s&uuml; personeli ve hocalarına ayrı ayrı teşekk&uuml;rlerimi sunmak isterim. Her talebimi i&ccedil;tenlikle yerine getirmek i&ccedil;in b&uuml;y&uuml;k destek sundular. Ayrıca Makedonya Bilimler Akademisi (MANU) K&uuml;t&uuml;phanesi &ccedil;alışanları, araştırmalarımda k&uuml;t&uuml;phaneden sınırsız olarak istifade etmem i&ccedil;in her t&uuml;rl&uuml; kolaylığı sağladılar.</p>
<p>Araştırma sırasında her sıkıştığımda yardımını esirgemeyen, Makedonya Devlet Arşivi personeli ablam Nebahat Ruşid ve diğer &ccedil;alışanlar ile Makedonya&rsquo;da bulunduğum s&uuml;rede arabasıyla k&ouml;y k&ouml;y gezdirip coğrafyayı tanımama vesile olan ve araştırmalarıma yardım eden T&uuml;rkiye Cumhuriyeti &Uuml;sk&uuml;p B&uuml;y&uuml;kel&ccedil;iliği &ccedil;alışanlarından Evlad-ı Fatihan torunu değerli kardeşim Cengiz Kurt&rsquo;a m&uuml;teşekkirim. Ayrıca k&uuml;t&uuml;phane &ccedil;alışmalarım sırasında desteklerini g&ouml;rd&uuml;ğ&uuml;m değerli dostum Natalija Coneva&rsquo;yı da burada anmak isterim.</p>
<p>Konunun detaylı olarak a&ccedil;ıklanabilmesi, Balkan madenciliği ve lonik ile ilgili yapılmış olan &ccedil;alışmaların belirlenmesi i&ccedil;in Sırbistan, Bosna-Hersek ve Kosova&rsquo;da &ccedil;eşitli araştırmalar yapılmıştır. Bu araştırmalarım sırasında Kosova&rsquo;da yer alan Priştine Tarih Enstit&uuml;s&uuml; hocalarından Agron İsa İslami ve Mead Osmani&rsquo;ye; Sırbistan&rsquo;da Belgrad Tarih Enstit&uuml;s&uuml; hocalarından Balkan madenleri ile ilgili kıymetli eserleri olan Prof. Dr. Srdjan Katic&rsquo;e, yine aynı enstit&uuml; de g&ouml;revli, kaynak temininde her daim yanımda olan Aleksandar Jakovljevic&rsquo;e ve Dragana Amedoski&rsquo;ye; Bosna-Hersek&rsquo;deki Sarajevo &Uuml;niversitesi Oryantal Enstit&uuml;s&uuml; hocalarına ve adı ge&ccedil;en enstit&uuml;lerdeki k&uuml;t&uuml;phane g&ouml;revlilerine m&uuml;teşekkirim. Araştırmalarımın en kısa s&uuml;rede tamamlanması adına k&uuml;t&uuml;phanelerin t&uuml;m imk&acirc;nlarını kullandırdılar, yardımlarını esirgemediler.</p>
<p>Bu &ccedil;alışmanın ortaya &ccedil;ıkmasında hi&ccedil; kuşkusuz Osmanlı Arşivi&rsquo;nin yeri kelimeler ile anlatılamaz. İstanbul ve Ankara&rsquo;da gişeden araştırma salonuna kadar t&uuml;m personele sundukları kolaylıklar i&ccedil;in ayrı ayrı teşekk&uuml;r&uuml; bir bor&ccedil; bilirim. Arşiv personellerinden Dr. Mustafa K&uuml;&ccedil;&uuml;k, Dr. Mustafa &Ccedil;akıcı, Yusuf İhsan Gen&ccedil; ve Ayten Ardel&rsquo;i de burada anmaktan mutluluk duymaktayım. &Ccedil;alışma TUBİTAK tarafından 1059B191601443 nolu proje kapsamında &uuml;&ccedil; aylık bir s&uuml;re i&ccedil;in desteklenmiş olup b&ouml;yle bir imk&acirc;ndan faydalanmamı sağladıkları i&ccedil;in kuruma m&uuml;teşekkirim.</p>
<p>Yazım sırasında karşılaştığım sorunları aşmak i&ccedil;in konunun uzmanlarından destek alınmıştır. Bu kişiler arasında g&uuml;ler y&uuml;z&uuml; ve misafirperverliği ile saatlerini ayıran, e-posta ile danıştığım vakitlerde a&ccedil;ıklayıcı bilgilerle kitabın şekillenmesinde b&uuml;y&uuml;k emeği olan değerli hocam Marmara &Uuml;niversitesi Rekt&ouml;r&uuml; Prof. Dr. Erol &Ouml;zvar&rsquo;a kalb&icirc; ş&uuml;kranlarımı sunmak isterim. Yine sorularıma i&ccedil;tenlikle cevap veren, bedelin kaldırılması ile ilgili uyarıcı nitelikte değerli bilgiler sunan Prof. Dr. Ali Akyıldız ile danıştığım konularda desteğini esirgemeyen Prof. Dr. Muzaffer Doğan hocalarımı burada anmaktan mutluluk duymaktayım.</p></subfield>
</datafield>
<datafield tag="980" ind1=" " ind2=" ">
<subfield code="a">publication</subfield>
<subfield code="b">book</subfield>
</datafield>
<datafield tag="024" ind1=" " ind2=" ">
<subfield code="a">10.48623/aperta.262865</subfield>
<subfield code="2">doi</subfield>
</datafield>
<datafield tag="542" ind1=" " ind2=" ">
<subfield code="l">restricted</subfield>
</datafield>
<datafield tag="245" ind1=" " ind2=" ">
<subfield code="a">Alacahisar Köstendil Üsküp ve Vulçıtrın Sancaklarında Madencilik (ÜSKÜP NEZARETİ, LON KUYUCULARI ve LONİK BEDELİ)</subfield>
</datafield>
<controlfield tag="001">262865</controlfield>
<datafield tag="773" ind1=" " ind2=" ">
<subfield code="i">isVersionOf</subfield>
<subfield code="a">10.48623/aperta.262864</subfield>
<subfield code="n">doi</subfield>
</datafield>
<datafield tag="100" ind1=" " ind2=" ">
<subfield code="a">Kul, Eyüp</subfield>
<subfield code="u">rteü</subfield>
</datafield>
</record>
69
0
görüntülenme
indirilme
| Tüm sürümler | Bu sürüm | |
|---|---|---|
| Görüntülenme | 69 | 69 |
| İndirme | 0 | 0 |
| Veri hacmi | 0 Bytes | 0 Bytes |
| Tekil görüntülenme | 60 | 60 |
| Tekil indirme | 0 | 0 |
