Kitap Kısıtlı Erişim
Alacahisar Köstendil Üsküp ve Vulçıtrın Sancaklarında Madencilik (ÜSKÜP NEZARETİ, LON KUYUCULARI ve LONİK BEDELİ)
Kul, Eyüp
Citation Style Language JSON
{
"URL": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/record/262865",
"abstract": "<p>Dünyan\u0131n en zor i\u015f kollar\u0131ndan biri olarak tarif edilen madencilik, insan hayat\u0131n\u0131n olmazsa olmazlar\u0131 aras\u0131nda bulunmas\u0131n\u0131n yan\u0131 s\u0131ra, devlet ve milletlerin kaderini de\u011fi\u015ftiren bir metad\u0131r. Türk tarihinin en önemli destanlar\u0131ndan biri olan Ergenekon destan\u0131 bunun güzel bir örne\u011fini olu\u015fturur. Dünyan\u0131n pek çok bölgesinde siyasî, iktisadî, sosyal ve kültürel etkisi büyük olan madenler, tarih boyunca Balkanlar üzerinde farkl\u0131 millet ve devletlerin egemenlik mücadelesini \u015fekillendiren ana gelir kaynaklar\u0131ndand\u0131r.</p>\n\n<p>Osmanl\u0131 hâkimiyeti alt\u0131nda Balkanlardaki madenlerin ak\u0131beti hususunda yap\u0131lan çal\u0131\u015fmalar, bilinenin aksine çok say\u0131dad\u0131r. Özellikle Üsküp nezaretinin hâkim oldu\u011fu sahada çok önemli eserler kaleme al\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r. Ancak bu eserlerin hiçbiri nezaretin yap\u0131s\u0131n\u0131 tam olarak ortaya koyamad\u0131\u011f\u0131 gibi madenci taifesinin çal\u0131\u015fma usullerinden biri olan lon kuyucular\u0131 hakk\u0131nda da literatürde eksik ve yanl\u0131\u015fl\u0131klar\u0131n tekrar edilmesine neden olmu\u015ftur. Osmanl\u0131 Ar\u015fivi’nde binlerce ar\u015fiv vesikas\u0131 olan konu ile ilgili bir eserin kaleme al\u0131nmas\u0131 elzem olmu\u015f, bu do\u011frultuda bu eser kaleme al\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r. </p>\n\n<p>Eser bir giri\u015f ve dört bölümden olu\u015fmaktad\u0131r. Giri\u015f bölümünde madencilik hakk\u0131nda genel bilgiler verilmi\u015f olup ar\u015fiv vesikalar\u0131, seyyahlar ve kroniklerle madencili\u011fin zor bir meslek kolu oldu\u011fu üzerinde durulmu\u015f, Makedonya’da bulundu\u011fum süre içinde nezaret alanlar\u0131na yapt\u0131\u011f\u0131m seyahatlerden elde edilen gözlemler de bu k\u0131s\u0131mda aktar\u0131lmaya çal\u0131\u015f\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Eserin birinci bölümünde nezaretin yap\u0131s\u0131 ortaya konulmu\u015f, s\u0131n\u0131rlar\u0131 tespit edilerek nezaret sahas\u0131nda yer alan mukataalar hakk\u0131nda detayl\u0131 bilgiler verilmi\u015ftir. \u0130kinci bölüm, nezaretin yetkilisi, i\u015flerin kontrolünü yapan naz\u0131ra ayr\u0131lm\u0131\u015f, naz\u0131r hakk\u0131nda genel malumat verilerek nas\u0131l bir görevli oldu\u011fu belirlenmeye çal\u0131\u015f\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Ayr\u0131ca nezaretin ihale sürecinde belirlenen serbestiyetlik ilkesinin nezaret sahas\u0131ndaki sonuçlar\u0131 de\u011ferlendirmeye al\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r. Kad\u0131lar, Vulç\u0131tr\u0131n ve Üsküp sancakbeyleri ile Rumeli valisinin konumu ve zaman içinde ortaya ç\u0131kan dönü\u015fümler aç\u0131klanm\u0131\u015ft\u0131r. Üçüncü bölüm nezaretin y\u0131ll\u0131k bilançosunu vermektedir. Tabi ki buradaki rakamlar nezaretin gerçek de\u011ferini ortaya koymamakta, sadece hazineye giren veya hazine ad\u0131na yap\u0131lan ödemeleri ihtiva etmektedir. Bu bölüm içinde, ayr\u0131ca nezaretten kalelerde görevli askerlere yap\u0131lan mevâcib ödemeleri, cami, hademe ve duac\u0131 vazifesinde bulunanlara yap\u0131lan havaleler hakk\u0131nda detayl\u0131 bilgi verilmi\u015ftir. Dördüncü ve son bölümde ise nezaretle birlikte te\u015fekkül eden lon kuyucular\u0131 ile lonik ba\u015ftinelerinin / çiftliklerinin yüzy\u0131llar içinde geçirdi\u011fi de\u011fi\u015fimler ayr\u0131nt\u0131l\u0131 bir \u015fekilde de\u011ferlendirilmi\u015ftir. Lon kuyucular\u0131 ve lonik bedelin tahsil edildi\u011fi yerler ve bu tahsilat\u0131n iktisadî yap\u0131s\u0131 ortaya konmu\u015ftur. </p>\n\n<p>Nezaret ve lonik ile ilgili Osmanl\u0131 Ar\u015fivi’nde bulunan binlerce belge ve defterin incelenmesi, yakla\u015f\u0131k 300 y\u0131ldan uzun süren belgelerin takip edilmesi takdir edilir ki uzun zaman alm\u0131\u015ft\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla lonik bedelinin seyrinin do\u011fru olarak ortaya konmas\u0131 için bu çal\u0131\u015fma s\u0131ras\u0131nda birçok ki\u015finin deste\u011fine ba\u015fvurulmu\u015ftur. Bu ki\u015filer aras\u0131nda her daim yan\u0131mda olan, deste\u011fini sözlerle ifade edemeyece\u011fim hocam Prof. Dr. Mehmet \u0130nba\u015f\u0131’n\u0131n ayr\u0131 bir yeri vard\u0131r. Yine Tubitak projesi için beni Makedonya’ya davet eden, 5 Ekim 2016-5 A\u011fustos 2017 ile 16 Haziran-13 Eylül 2018 tarihleri aras\u0131nda bulundu\u011fum Üsküp / Makedonya’da, ba\u015fta Makedonya’daki kütüphane ve ar\u015fivler olmak üzere Balkan co\u011frafyas\u0131ndaki di\u011fer hoca ve enstitülerle irtibat kurmam\u0131 sa\u011flayan, Makedonya’da bulundu\u011fum süre içinde bana bir aile üyesi olarak davranan Makedonya Milli Tarih Enstitüsü müdürü de\u011ferli hocam Prof. Dr. Dragi Gjorgiev’e müte\u015fekkirim. Lonik kelimesinin etimolojisi hakk\u0131nda zaman\u0131n\u0131 ay\u0131rarak katk\u0131 veren ve her daim güler yüzünü eksik etmeyen Makedonya Dili Enstitüsü’nden Prof. Dr. Svetlana Davkova-Gjorgieva’ya kalbi \u015fükranlar\u0131m\u0131 sunar\u0131m.</p>\n\n<p>Misafir ö\u011fretim üyesi olarak bulundu\u011fum Makedonya Milli Tarih Enstitüsü personeli ve hocalar\u0131na ayr\u0131 ayr\u0131 te\u015fekkürlerimi sunmak isterim. Her talebimi içtenlikle yerine getirmek için büyük destek sundular. Ayr\u0131ca Makedonya Bilimler Akademisi (MANU) Kütüphanesi çal\u0131\u015fanlar\u0131, ara\u015ft\u0131rmalar\u0131mda kütüphaneden s\u0131n\u0131rs\u0131z olarak istifade etmem için her türlü kolayl\u0131\u011f\u0131 sa\u011flad\u0131lar.</p>\n\n<p>Ara\u015ft\u0131rma s\u0131ras\u0131nda her s\u0131k\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131mda yard\u0131m\u0131n\u0131 esirgemeyen, Makedonya Devlet Ar\u015fivi personeli ablam Nebahat Ru\u015fid ve di\u011fer çal\u0131\u015fanlar ile Makedonya’da bulundu\u011fum sürede arabas\u0131yla köy köy gezdirip co\u011frafyay\u0131 tan\u0131mama vesile olan ve ara\u015ft\u0131rmalar\u0131ma yard\u0131m eden Türkiye Cumhuriyeti Üsküp Büyükelçili\u011fi çal\u0131\u015fanlar\u0131ndan Evlad-\u0131 Fatihan torunu de\u011ferli karde\u015fim Cengiz Kurt’a müte\u015fekkirim. Ayr\u0131ca kütüphane çal\u0131\u015fmalar\u0131m s\u0131ras\u0131nda desteklerini gördü\u011füm de\u011ferli dostum Natalija Coneva’y\u0131 da burada anmak isterim.</p>\n\n<p>Konunun detayl\u0131 olarak aç\u0131klanabilmesi, Balkan madencili\u011fi ve lonik ile ilgili yap\u0131lm\u0131\u015f olan çal\u0131\u015fmalar\u0131n belirlenmesi için S\u0131rbistan, Bosna-Hersek ve Kosova’da çe\u015fitli ara\u015ft\u0131rmalar yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Bu ara\u015ft\u0131rmalar\u0131m s\u0131ras\u0131nda Kosova’da yer alan Pri\u015ftine Tarih Enstitüsü hocalar\u0131ndan Agron \u0130sa \u0130slami ve Mead Osmani’ye; S\u0131rbistan’da Belgrad Tarih Enstitüsü hocalar\u0131ndan Balkan madenleri ile ilgili k\u0131ymetli eserleri olan Prof. Dr. Srdjan Katic’e, yine ayn\u0131 enstitü de görevli, kaynak temininde her daim yan\u0131mda olan Aleksandar Jakovljevic’e ve Dragana Amedoski’ye; Bosna-Hersek’deki Sarajevo Üniversitesi Oryantal Enstitüsü hocalar\u0131na ve ad\u0131 geçen enstitülerdeki kütüphane görevlilerine müte\u015fekkirim. Ara\u015ft\u0131rmalar\u0131m\u0131n en k\u0131sa sürede tamamlanmas\u0131 ad\u0131na kütüphanelerin tüm imkânlar\u0131n\u0131 kulland\u0131rd\u0131lar, yard\u0131mlar\u0131n\u0131 esirgemediler.</p>\n\n<p>Bu çal\u0131\u015fman\u0131n ortaya ç\u0131kmas\u0131nda hiç ku\u015fkusuz Osmanl\u0131 Ar\u015fivi’nin yeri kelimeler ile anlat\u0131lamaz. \u0130stanbul ve Ankara’da gi\u015feden ara\u015ft\u0131rma salonuna kadar tüm personele sunduklar\u0131 kolayl\u0131klar için ayr\u0131 ayr\u0131 te\u015fekkürü bir borç bilirim. Ar\u015fiv personellerinden Dr. Mustafa Küçük, Dr. Mustafa Çak\u0131c\u0131, Yusuf \u0130hsan Genç ve Ayten Ardel’i de burada anmaktan mutluluk duymaktay\u0131m. Çal\u0131\u015fma TUB\u0130TAK taraf\u0131ndan 1059B191601443 nolu proje kapsam\u0131nda üç ayl\u0131k bir süre için desteklenmi\u015f olup böyle bir imkândan faydalanmam\u0131 sa\u011flad\u0131klar\u0131 için kuruma müte\u015fekkirim.</p>\n\n<p>Yaz\u0131m s\u0131ras\u0131nda kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131m sorunlar\u0131 a\u015fmak için konunun uzmanlar\u0131ndan destek al\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r. Bu ki\u015filer aras\u0131nda güler yüzü ve misafirperverli\u011fi ile saatlerini ay\u0131ran, e-posta ile dan\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131m vakitlerde aç\u0131klay\u0131c\u0131 bilgilerle kitab\u0131n \u015fekillenmesinde büyük eme\u011fi olan de\u011ferli hocam Marmara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erol Özvar’a kalbî \u015fükranlar\u0131m\u0131 sunmak isterim. Yine sorular\u0131ma içtenlikle cevap veren, bedelin kald\u0131r\u0131lmas\u0131 ile ilgili uyar\u0131c\u0131 nitelikte de\u011ferli bilgiler sunan Prof. Dr. Ali Aky\u0131ld\u0131z ile dan\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131m konularda deste\u011fini esirgemeyen Prof. Dr. Muzaffer Do\u011fan hocalar\u0131m\u0131 burada anmaktan mutluluk duymaktay\u0131m.</p>",
"author": [
{
"family": "Kul",
"given": " Ey\u00fcp"
}
],
"id": "262865",
"issued": {
"date-parts": [
[
2019,
6,
11
]
]
},
"title": "Alacahisar K\u00f6stendil \u00dcsk\u00fcp ve Vul\u00e7\u0131tr\u0131n Sancaklar\u0131nda Madencilik (\u00dcSK\u00dcP NEZARET\u0130, LON KUYUCULARI ve LON\u0130K BEDEL\u0130)",
"type": "book"
}
69
0
görüntülenme
indirilme
| Tüm sürümler | Bu sürüm | |
|---|---|---|
| Görüntülenme | 69 | 69 |
| İndirme | 0 | 0 |
| Veri hacmi | 0 Bytes | 0 Bytes |
| Tekil görüntülenme | 60 | 60 |
| Tekil indirme | 0 | 0 |
