Kitap bölümü Açık Erişim

Platform Şehirciliği

2022    Eren, Fatih

Bu çalışmada yeni nesil mekânsal planlama yaklaşımlarından “Platform Şehirciliği” tanıtılmakta, bu yeni şehircilik türünün genel bakış açısı ortaya konmaktadır. Çalışma, dijital çağda kentsel deneyimin değişen doğasını ve mantığını kavramaya; dijital platformların kenti okuma ve mekâna müdahale etme biçimlerinin farkına varmaya; dijitalleşmenin ve otomatikleşmenin kent, toplum, doğa ve ekonomi üzerindeki olumlu/olumsuz çeşitli yansımalarını görmeye yardımcı olacak bilgiler içermektedir.

Platform şehirciliği, orijinal olarak ilk kez Sarah Barns tarafından 2014 yılında ortaya atılan bir terimdir. Son 10 yıl içinde hayatımıza hızlı bir giriş yapan dijital platformların ölçeğinin, kapsamının, failliğinin ve kentsel emellerinin daha önce görülen her şeyden farklılaştığı bugün yeni yeni anlaşılmaktadır. Bu farkındalıkla, dijital platformların kent ve toplum üzerindeki etkisi üzerine yapılan araştırmalar son yıllarda hız kazanmıştır.

Durup üzerinde özel olarak düşünülmese de dijital platformlara bugün herkes aşinadır çünkü platformlar günlük hayatın içine fazlasıyla işlemiş durumdadır. Örneğin, bir Uber yolculuğu talebinde bulunurken, Airbnb üzerinden rezervasyon yaparken veya Amazon’dan bir şey satın alırken dijital platformlar kullanılmaktadır. Kavramsal olarak bir dijital platformu teknoloji tabanlı iş modeli şeklinde tanımlamak mümkündür. Bir dijital platformun görevi, ilgi alanlarını ve insanları birbirine bağlamak ve dahil olan katılımcılara değerli bir etkileşim ortamı sunmaktır. Temelde kullanıcıların işlerini hızlandırmayı ve kolaylaştırmayı hedefleyen dijital platformlar, halihazırda çevrimiçi olarak çalışmakta ve büyük ölçüde otomatik mekanizmalar tarafından yönlendirilmektedir.

Dijital platformların sosyal medya yönetimi, pazarlama yönetimi, proje ve takım yönetimi, müşteri ilişkileri yönetimi, sohbet ve mesajlaşma yönetimi, dijital içerik yönetimi gibi çok çeşitli türleri vardır. Dünyanın ve Türkiye’nin en popüler dijital platformları arasında Google, Youtube, TikTok, Snapchat, Spotify, Vimeo, Reddit, Pinterest, WeChat, Yahoo, Bing, Uber, Airbnb, Amazon, Facebook, Instagram, Twitter, LinkedIn, Whatsapp, Telegram, Netflix, Prime Video, Blue TV, Gain, Exxen, Trendyol, HepsiBurada, GittiGidiyor, Yemek Sepeti, Getir, Sahibinden, N11, MediaMarkt, AliExpress, Doping Hafıza, Udemy, Quora, GrubHub, Hubspot, Morhipo, Drip, Mailchimp, Klickpages, Microsoft Project ve Trello yer almaktadır. Dijital platformların kent ve mekân ile olan ilişkisini çözümlemeye ve düzenlemeye odaklanan; büyük veri, derin öğrenme ve akıllı algoritmalara dayalı yeni dijital mekânsal planlama yaklaşımının temelini oluşturacak platform şehirciliği aşağıda detaylı şekilde anlatılmıştır.