Dergi makalesi Açık Erişim

Boyut İndirgeme Teknikleri ve LSTM Derin Öğrenme Ağı İle BIST100 Endeksi Fiyat Tahmini

Mehmet SARIKOÇ; Mete ÇELİK


JSON

{
  "conceptrecid": "274192", 
  "created": "2025-01-10T06:35:07.390701+00:00", 
  "doi": "10.31590/ejosat.1083255", 
  "files": [
    {
      "bucket": "bdc2b818-4b73-438b-a1e2-358e979c4c02", 
      "checksum": "md5:a750f664d4e30f9a7a5caa9b9a36b608", 
      "key": "10.31590-ejosat.1083255-2291644.pdf", 
      "links": {
        "self": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/api/files/bdc2b818-4b73-438b-a1e2-358e979c4c02/10.31590-ejosat.1083255-2291644.pdf"
      }, 
      "size": 1105035, 
      "type": "pdf"
    }
  ], 
  "id": 274193, 
  "links": {
    "badge": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/badge/doi/10.31590/ejosat.1083255.svg", 
    "bucket": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/api/files/bdc2b818-4b73-438b-a1e2-358e979c4c02", 
    "doi": "https://doi.org/10.31590/ejosat.1083255", 
    "html": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/record/274193", 
    "latest": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/api/records/274193", 
    "latest_html": "https://aperta.ulakbim.gov.tr/record/274193"
  }, 
  "metadata": {
    "access_right": "open", 
    "access_right_category": "success", 
    "creators": [
      {
        "affiliation": "Erciyes \u00dcniversitesi", 
        "name": "Mehmet SARIKO\u00c7", 
        "orcid": "0000-0002-3081-1686"
      }, 
      {
        "affiliation": "Erciyes \u00dcniversitesi", 
        "name": "Mete \u00c7EL\u0130K", 
        "orcid": "0000-0002-1488-1502"
      }
    ], 
    "description": "<p>Son d&ouml;nemde teknolojide g&ouml;zlenen geli\u015fim ile birlikte derin &ouml;\u011frenme y&ouml;ntemlerinin &ccedil;ok farkl\u0131 alanlarda kullan\u0131m\u0131 da h\u0131z kazanm\u0131\u015ft\u0131r. Bu alanlar\u0131n en pop&uuml;lerlerinden biri de finansal piyasalard\u0131r. Bir&ccedil;ok girdinin etken oldu\u011fu finansal veriler &uuml;zerinde ger&ccedil;ekle\u015ftirilen tahmin ve analizlerin, yat\u0131r\u0131mc\u0131lar\u0131n ve kurumsal yap\u0131lar\u0131n karar alma mekanizmalar\u0131na yard\u0131mc\u0131 etkisi b&uuml;y&uuml;k &ouml;neme sahiptir. &Ccedil;al\u0131\u015fmada bir derin &ouml;\u011frenme a\u011f\u0131 ile Borsa \u0130stanbul 100 (BIST100) endeksi tahmin edilmeye &ccedil;al\u0131\u015f\u0131lmaktad\u0131r. Ayr\u0131ca veri &ouml;n i\u015fleme a\u015famas\u0131nda Fakt&ouml;r Analizi (FA), Temel Bile\u015fen Analizi (PCA), Ba\u011f\u0131ms\u0131z Bile\u015fen Analizi (ICA) gibi istatistiksel boyut indirgeme y&ouml;ntemlerin kullan\u0131m\u0131n\u0131n, Uzun K\u0131sa S&uuml;reli Bellek (LSTM) derin &ouml;\u011frenme a\u011f\u0131 performans\u0131na olan etkisi ara\u015ft\u0131r\u0131lmaktad\u0131r. Deneyler esnas\u0131nda kullan\u0131lan veri seti; BIST100 endeksine ait g&uuml;nl&uuml;k ge&ccedil;mi\u015f verilere ve teknik analiz bilgilerine dayal\u0131 olarak haz\u0131rlanmaktad\u0131r. Veri &ouml;n i\u015fleme a\u015famas\u0131nda, derin &ouml;\u011frenme a\u011f\u0131na eklenen istatistiksel boyut indirgeme y&ouml;ntemlerinden olu\u015fturulan modeller, 5 g&uuml;n sonraki fiyat\u0131 tahmin etmeye &ccedil;al\u0131\u015f\u0131rken, R<sup>2</sup> ve RMSE &ouml;l&ccedil;&uuml;tleri &uuml;zerinden kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131r\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Bu i\u015flemler s\u0131ras\u0131nda derin &ouml;\u011frenme hiper-parametreleri d\u0131\u015f\u0131nda kalan, teknik g&ouml;stergelerin ve tahmin modelinin performans\u0131n\u0131 etkiyece\u011fi d&uuml;\u015f&uuml;n&uuml;len parametreler iyile\u015ftirilmeye &ccedil;al\u0131\u015f\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Buna g&ouml;re PCA+LSTM hibrit modeli, di\u011fer boyut indirgeme y&ouml;ntemleri ile olu\u015fturulan hibrit modelleri geride b\u0131rakarak daha rekabet&ccedil;i sonu&ccedil;lar elde etmi\u015ftir. Ayn\u0131 zamanda PCA+LSTM hibrit modelinin, LSTM modelinin tek ba\u015f\u0131na elde etti\u011fi sonu&ccedil;lar\u0131, R<sup>2</sup> ve RMSE i&ccedil;in s\u0131ras\u0131 ile %4.60 ve %13.35 oranlar\u0131nda iyile\u015ftirdi\u011fi g&ouml;r&uuml;lm&uuml;\u015ft&uuml;r.</p>", 
    "doi": "10.31590/ejosat.1083255", 
    "has_grant": false, 
    "keywords": [
      "Finansal Zaman Serileri", 
      "BIST100", 
      "Fiyat Tahmini", 
      "Veri \u00d6n \u0130\u015fleme", 
      "Fakt\u00f6r Analizi (FA)", 
      "Temel Bile\u015fen Analizi (PCA)", 
      "Ba\u011f\u0131ms\u0131z Bile\u015fen Analizi (ICA)", 
      "Derin \u00d6\u011frenme", 
      "Uzun-K\u0131sa S\u00fcreli Bellek (LSTM)"
    ], 
    "license": {
      "id": "cc-by-nc-sa-4.0"
    }, 
    "publication_date": "2022-03-13", 
    "relations": {
      "version": [
        {
          "count": 1, 
          "index": 0, 
          "is_last": true, 
          "last_child": {
            "pid_type": "recid", 
            "pid_value": "274193"
          }, 
          "parent": {
            "pid_type": "recid", 
            "pid_value": "274192"
          }
        }
      ]
    }, 
    "resource_type": {
      "subtype": "article", 
      "title": "Dergi makalesi", 
      "type": "publication"
    }, 
    "science_branches": [
      "Teknik Bilimler > Bilgisayar Bilimleri > Yapay Zeka, Bilgisayarda \u00d6\u011frenme ve \u00d6r\u00fcnt\u00fc Tan\u0131ma > Bilgisayar \u00d6\u011frenimi"
    ], 
    "title": "Boyut \u0130ndirgeme Teknikleri ve LSTM Derin \u00d6\u011frenme A\u011f\u0131 \u0130le BIST100 Endeksi Fiyat Tahmini"
  }, 
  "owners": [
    2552
  ], 
  "revision": 1, 
  "stats": {
    "downloads": 2.0, 
    "unique_downloads": 2.0, 
    "unique_views": 7.0, 
    "version_downloads": 2.0, 
    "version_unique_downloads": 2.0, 
    "version_unique_views": 7.0, 
    "version_views": 8.0, 
    "version_volume": 2210070.0, 
    "views": 8.0, 
    "volume": 2210070.0
  }, 
  "updated": "2025-01-10T06:35:07.432555+00:00"
}
8
2
görüntülenme
indirilme
Görüntülenme 8
İndirme 2
Veri hacmi 2.2 MB
Tekil görüntülenme 7
Tekil indirme 2

Alıntı yap