Tez Açık Erişim

Yağmursuyu drenaj sistemlerinin taşkın performansının değerlendirilmesi

2021    Çırağ, Burak

Tez danışman(lar)ı

Fırat, Mahmut

Yağış rejimleri ve davranışları, iklim değişikliğine bağlı olarak değişmektedir. Yağış süreleri kısaldıkça, şiddeti artmaktadır. Kentsel alanlarda bina yoğunluğunun artması, doğal derelerin yapısındaki bozulmalar ve düzensiz yapılaşmalar sonucu drenaj sistemleri yetersiz kalmaktadır. Yağış davranışlarının değişmesi ve kentsel alanlarda geçirimli yüzeylerin azalmasından dolayı, şehir taşkınları ciddi zararlara neden olmaktadır. Şehir taşkınlarının güvenli bir biçimde uzaklaştırılabilmesi için yağmursuyu drenaj sistemleri kullanılmalıdır. Bu tür sistemlerin işletilmesi sırasında, yanlış hidrolik hesap yapılması, deşarj noktalarının doğru belirlenememesi, yanlış imalat ve kötü işçilik gibi birçok sebepten dolayı sistem doğru çalışamamakta ve aksamaktadır. Bu çalışmada, kentsel bölgelerde mevcutta hizmet veren yağmursuyu drenaj sistemlerinin farklı tekrarlanma periyoduna sahip yağışlar için taşkın performansının analiz edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Malatya il merkezi mevcutta hizmet veren drenaj hattı pilot uygulama bölgesi olarak seçilmiştir. Geçmişte gözlenmiş yağış kayıtları dikkate alınarak 5, 10 ve 15 dakikalık yağış süreleri, 2, 5 ve 10 yıl tekrarlanma periyotları için model oluşturulmuştur. Ayrıca uygulama alanında sayısal yükseklik modeli, drenaj hattı, karakteristik bilgileri ve bina yerleşimleri göz önünde bulundurulmuştur. Taşkın analizi coğrafi bilgi sistemleri ve InfoWorks ICM yardımıyla yapılmıştır. Analizler sonucunda taşkın yayılım haritaları hazırlanmıştır. Yağmursuyu drenaj hattının bazı bölgelerde yetersiz kaldığı, mal ve can kaybına sebebiyet verebileceği gözlenmiştir.