Rapor Açık Erişim

123S091 Proje Sonuç Raporu

2025    Ömer Faruk Sarıoğlu; Ümmühan Demir; Murat Kazancı

Bu proje doğal olarak spesifik özellikleri bulunan bakterilerin genetik mühendisliğine ihtiyaç duyulmadan nasıl özgün bir şekilde hedefe yönelik kanser tedavisinde kullanılabileceği sorusuna cevap olarak yenilikçi bir tedavi yaklaşımı ortaya koymakta ve bu yaklaşımın potansiyelini ayrıntılarıyla izah etmektedir. Proje kapsamında selüloz giderimi yapabilen bakteriler veya bu bakterilerden elde edilen selülaz enzimi ile kanser ilacı olarak doksorubisin içeren selüloz nanoparçacıklarının birlikte kullanılması, böylece selüloz nanoparçacıklarının bakteriyel selülaz vasıtası ile kontrollü ve hedefe yönelik bir şekilde salım yapması hedeflenmiştir. Selülozun insan vücudunda sindirilememesi ve selüloz nanoparçacıklarının yalnızca bakteriyel selülaz ile muamelesi sonucunda ilaç salımının gerçekleşmesi yaklaşımı, projenin yenilikçi ve özgün tarafını oluşturmaktadır. Proje üç ana kısım şeklinde kurgulanmıştır. İlk kısımda geviş getiren hayvanların sindirim sisteminde doğal olarak yer alan ve selüloz sindirimi yapabilen türde bir bakteri izolesi elde edilmiştir. Bu amaçla temizlenmemiş sığır işkembesinin farklı bölgelerinden sıvı örnekler elde edilerek anaerobik koşullarda kültür edilmiş ve Kongo kırmızısı tayini ile selüloz giderimi yapabilen bakteri izolesi tespit edilmiştir. Ancak bu bakterinin anaerobik karakterde izole edilmesi hedeflenmesine karşın, bakterinin aerobik karakterde, Acinetobacter pittii türünde bir bakteri olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle sonraki süreçte hedefimize yönelik bakteri elde edilebilmesi için anaerobik karakterde ve selülolitik özelliği olduğu bilinen Ruminococcus flavefaciens türünde bir bakteri suşu DSMZ’den satın alınarak temin edilmiştir. İkinci kısımda doksorubisin içeren homojen selüloz nanoparçacıkları çözgen kurutma yöntemi uygulanarak üretilmiştir. Üçüncü kısımda hedef tedavinin uygulama kısmı için İstanbul Medeniyet Üniversitesi’nde hâlihazırda çalışılmakta olan kanser hücre hatlarından CaCo-2 ve LNCaP, ve normal prostat epitel hücresi PNT1A üzerinde tedavi protokolü kontrol örneklerini de içerecek şekilde uygulanmış, ve nihayetinde bu örneklere CCK-8 hücre canlılığı ve Kristal Viyole tahlilleri uygulanmıştır. Daha sonra elde edilen veriler, istatistiksel anlamlılık açısından analiz edilmiştir. Proje sonuçları, baştaki hedeflerimizden bazı noktalarda ayrışmış olsa da (özellikle zorunlu anaerob bakteri kullanımı), elde edilen sonuçların önerdiğimiz yöntemle ilgili kavramın kanıtlanması açısından son derece başarılı ve yeterli olduğunu göstermektedir. Proje kapsamında geliştirilen tedavi yönteminin bu alandaki çalışmalara önemli katkılar sunması beklenmektedir.