Dergi makalesi Açık Erişim

The Earthquake Catalogues for Turkey

2024    Mustafa Cengiz Tapırdamaz

Temmuz, 2024

Yerbilimleri Veri Kataloğu

AÇIKLAMALAR

2005 yılından beri yapılan proje çalışmalarında kullanılmak üzere oluşturulan veriler biriktirilmiş ve çalışma sonrası diğer araştırmacıların yararlanması için kataloglar hazırlanmıştır. Elektronik ortamda hazırlanan katalogların yerbilimleri ile ilgili konularda çalışma yapacak araştırmacılara faydalı olacağı düşünülmüştür. Daha sonra tanıtım için hazırlanan bu bilgiler Aktif Tektonik Araştırma Grubu (ATAG) çalıştaylarında yapılan sunumlarla tanıtılmaya çalışılmış ve ilk olarak ATAG web sayfasında (atag.itu.edu.tr) kullanıma açılmıştır. İnternet üzerinden kullanıma açılmasından sonra, hem yurtdışından hem de yurtiçinden çok sayıda araştırmacının, özellikle de genç araştırmacıların yararlandığı görülmüştür. Bu sebeple, çalışmaların bilinirliğini artırmak, farklı disiplinlerden araştırmacıların da kullanmasına imkan sağlamak ve verilerin güvenli şekilde korunması için Aperta-Türkiye Açık Arşivi web sayfasından da açılmasına karar verilmiştir.

Günümüzde her çalışmaya ve veriye elektronik ortamdan ulaşmak mümkün olmaktadır. Ancak eski çalışmalara, yayınlara ve verilere ulaşmak oldukça emek istemektedir. Bu sebeple, verilen kataloglarda daha önce sayısal ortamda olmayan yayınlara ve verilere öncelik verilmiştir. Basılı yayınlar pdf formatında, veri katalogları ise kullanıcılar tarafından tercih edilen GoggleEarth programı ile bakılabilecek kmz formatında verilmektedir.

Hazırlanan kataloglar iki ana başlık altında verilmektedir. Birincisi, yerbilimleri ile ilgili çalışmalardan elde edilen ve tümü yayınlanmış verilerden oluşan “Yerbilimleri Veri Katalogları” başlığı altında verilmektedir. Tarihsel depremlerin alındığı dökümanların pdf formatındaki yayınları da “Türkiye Deprem Kataloğu Yayınları” başlığı altında ayrıca verilmiştir. Bu başlık altında aşağıdaki veri gruplarına ait kataloglar yer almaktadır.

Türkiye Paleosismolojik Hendek Çalışmaları Kataloğu

Türkiye Tarihsel Deprem Kataloğu (Yayını ile birlikte)

Türkiye Depremleri Eşşiddet Haritaları Kataloğu

Türkiye Paleomanyetizma Veri Kataloğu

Türkiye Sıcak Sular Kataloğu

Türkiye Obrukları Kataloğu

Türkiye Taş Ocakları Kataloğu

Türkiye Kömür Ocakları Kataloğu (USGS’ ten alınmıştır)

Türkiye Volkanik Çıkış Yerleri Kataloğu

1/500.000 Ölçekli Jeoloji Haritası (MTA eski baskıdan oluşturulmuştur)

Türkiye Topografya Haritası (SRTM verilerinden hazırlanmıştır)

İkinci veri grubu ise arkeoloji verilerinden oluşmaktadır. Arkeolojik araştırmalar için bir doğal laboratuvar olan ülkemizde yerbilimlerinde çalışan araştırmacıların (jeoloji, jeofizik, jeomorfoloji, jeodezi, v.d.) arkeolojik çalışmalara yapacağı katkıların önemini vurgulamak için hazırlanmışlardır. Ülkemizdeki yerbilimleri ile ilgili projeler nedeni ile gidilen yerlerdeki arkeolojik alanlar da gezilip bunların konum bilgileri toplanmıştır. Yıllar sonra biriken arkeolojik alanların genel bilgileri literatür taranarak (kitap, makale, web sayfası) sayısal ortama aktarılmıştır. Özellikle yerbilimlerinde çalışan araştırmacılar için hazırlanan bu katalogların yeni çalışmalara (arkeolojik yerleşimlerin depremler, aktif faylar, maden sahaları, topografya ya da jeoloji, akarsular, güncel yerleşimler, v.d. ile ilişkilendirilmesi) ilham vermesi beklenmektedir.  Bu başlık altında aşağıdaki veri gruplarına ait kataloglar yer almaktadır.

Arkeolojik Yerleşimler Kataloğu

Anadolu Kervansarayları Kataloğu

Anadolu Tarihi Köprü Kataloğu

Antik Kütüphaneler Kataloğu

Antik Dönem Bilim Adamları Kataloğu

Türkiye Radyokarbon Veri Kataloğu

Türkiye_Radiocarbon_Database (Böhner U, Schyle D. Radiocarbon CONTEXT database 2002–2006 )

TAY_C14_Database (http://tayproject.org/veritabeng.html)

Bu veri kataloglarının geliştirilmesi için araştırmacıların yapacakları çalışmaları yayınladıktan sonra buraya eklemeleri bu katalogların geliştirilmesine yardımcı olacaktır.

Kataloglarımızı kullanan tüm araştırmacılara başarılar dileriz.

 

Mustafa Cengiz Tapırdamaz

TÜBİTAK MAM, BYIDS Yer Bilimleri Araştırma Grubu

Barış M, Dr. Zeki Acar C, 41470 Gebze-KOCAELİ

mustafa.tapirdamaz@tubitak.gov.tr