Kitap Açık Erişim

Tarihten Bugüne Bursa İnsanı

2025    Karadaş, Cağfer

Tarihten Bugüne Bursa İnsanı kitabının içeriği her ırktan, dinden, inançtan, bölgeden Bursa’ya gelen insanların meslekleri, meşrepleri ve yaşantılarının ele alınmasıyla oluştu. Birinci Bölüm “İslam Düşüncesi Seminerleri” ismine uygun düşecek şekilde İslam düşüncesinde insanı tanıma ve anlamaya yönelik yazılara yer verildi. İnsanlığın gelişiminin temel işaret taşları olan peygamberler ve son peygamber Hz. Muhammed Mustafa (sav) örnek insan tipleri olarak ele alındı. İslam’ın öncü kuşağı/ilk nesli sahabe örnek topluluk olarak hemen peygamberlerden sonra işlendi.

İkinci Bölümde fetihle başlayan Bursa’daki insan tiplerine yer verildi. Osmanlı’yı kuran ve Bursa’nın yeni şekline kavuşmasında ilk hamleyi yapan Osman Bey ve Bursa’nın manevî şekillenmesinin etkili isimlerinden olan Emir Sultan ile devam eden seminerler, Bursa’nın ilk yerleşim yeri ve ilk mahallesi olan Hisar Mahallesi’yle devam etti. Medrese ve ulemanın yanında Bursa’nın zihinsel şekillenmesinde önemli vazife gören ilim erbabı ve dervişler çalışmada yerlerini aldı. Toplumun en önemli yapı taşı olan ve şehrin medeniyet merkezi haline gelmesinde önemli işlev gören esnaf teşkilatı günümüze ışık tutacak şekilde tanıtılmaya çalışıldı.

Bursa’da sadece Müslümanlar değil, gayr-i Müslümler de yaşadığı için onlar da unutulmadı. Bursa’nın nüfusunu şekillendiren mühtediler, sürgünler, köleler ve cariyeler ile özellikle Rumî 1293 Miladî 1877-1878 yılları arasında gerçekleşen Osmanlı-Rus Savaşından -halk arasındaki tabiriyle 93 Harbinden- sonra gerçekleşen göçlerle birlikte ortaya çıkan göçmen/muhacir nüfus göz ardı edemezdi. Bunlar içerisinden de çoğunluğu teşkil eden Bulgaristan, Batı Trakya, Batum yöresi göçmenleri ile Arnavut asıllı muhacirler örnek kabilinden ele alındı. Bursa’nın Müslüman nüfusunun temelini teşkil eden ve fetihle birlikte buraya yerleşen Uludağ Yöresi Türkmenleri de tarihi ve sosyo-kültürel yönleriyle tanıtıldı. Kitabın son konusu ise “Bursa Mezarlıkları ve Sakinleri” adıyla son nefeslerini Bursa’da verenlerin bulunduğu Mezarlıklar oldu.