Konferans bildirisi Açık Erişim

Engelsiz iletişim bağlamında çevirinin iki farklı türü: Kolay Dil çevirisi ve işaret dili çevirisi

2024    Tuğçe Ören

Çeviribilimde engelsiz iletişim bağlamında S/sağır ve işitme engelli bireyler için altyazı çevirisi ve işaret dili çevirisi, görme engelli bireyler için sesli betimleme gibi yöntemler bulunmaktadır. Bunun yanı sıra zihinsel engelliler, az eğitim almış bireyler, bilişsel yetersizlikleri ya da öğrenme, okuma güçlükleri olan kişiler (S/sağır ve işitme engelliler de dahil) ve yaşlılar için henüz ülkemizde yeni çalışılmaya başlanılan Kolay Dil çevirisi söz konusudur. Engelsiz iletişim kapsamında ele alınan bu çeviri türü özellikle son yıllarda çeviribilimin önemli bir parçası haline gelmiş ve hem dünyada hem de Türkiye’de daha fazla görünür olmaya ve önem kazanmaya başlamıştır. Çünkü çeviri edimi engelsiz erişim bağlamında ele alınan çeviri türlerine ihtiyaç duyan bütün bireylerin, bilgi ve hizmetlere tam ve eksiksiz katılımını sağlamada kilit rol oynamaktadır. Bununla birlikte farklı hedef kitlelere yönelik sunulan söz konusu çeviri türleri kendi içerisinde farklı süreç ve uygulamalar içermektedir, bu nedenle kendine özgü uzmanlık bilgisi ve deneyimi gerektirmektedirler. Bu çalışmada da S/sağır ve işitme engelli bireylere yönelik gerçekleştirilen işaret dili çevirisi ve yine aynı hedef kitleyi de içermenin yanında zihinsel engelliler, az eğitim almış bireyler, bilişsel yetersizlikleri ya da öğrenme ve okuma güçlükleri olan kişiler ve yaşlılar için sunulan Kolay Dil çevirisine dikkat çekilecek, bu iki çeviri türünün benzerliklerine ve farklılıklarına odaklanılacaktır. Bu yolla engelsiz iletişim bağlamında ele alınan ve uzun süredir yapılagelen işaret dili çevirisi ile özellikle Türkiye bağlamında yeni bir alan olarak kendisi göstermeye başlayan Kolay Dil çevirisine dair bakış açısı kazandırılması ve bu iki farklı çeviri türünün hangi konularda birbirinden ayrıldığı ve benzerlik gösterdiğine yönelik fikir sunulması amaçlanmaktadır.