Dergi makalesi Açık Erişim

Kuşaklar Arasında Annelik: Siirt Örneğinde Değişen Roller ve Algılar

2025    Ağtürk, İlknur

Annelik olgusu, sosyal, kültürel, biyolojik alanları içermesinden dolayı farklı boyutlarla ele
alınmayı gerektiren bir alandır. Kadının annelik kimliğinin oluşması, biyolojik yapısının
yanı sıra toplumsallaşma süreçlerinden de etkilendiği bir durumdur. Başka bir ifade ile kadınlardan beklenen çalışma hayatı ve ailevi sorumluluklar, kadınlar üzerinde baskı yaratmakta ve bu süreçteki mücadele yetisi kadının kimliğini belirlemektedir. Annelik olgusuna
tarihin farklı dönemlerinde çeşitli anlamlar yüklenmiş, küreselleşme olgusuyla önemli dönüşüm gözlenmiştir. Bu gelişim ve dönüşümler birçok şeyi etkilediği gibi kadınların annelik
rollerini de etkilemiştir. Yaşanan bu değişimlere binaen bugünkü toplumumuzda anneliğin
dönüşümünü sosyolojik perspektiften değerlendirmek, annelik rollerinin anlaşılması adına
önemli bir durumdur. Bu bağlamda araştırmanın amacı eril cinsiyet üzerinde kadına dayatılmış cinsiyet rolü olan anneliğe yüklenilen anlamı sosyolojik açıdan görünür kılmaktır.
Çalışma; anneliğin çeşitli söylemlerin odağında yeniden üretilen konumuna ilişkin bir tartışma yürütmeyi amaçlamaktadır. Çalışma dâhilinde annelik olgusunun farklı kuşaklar arasında ne anlam ifade ettiği üzerine yoğunlaşılmaktadır. Çalışma kapsamında görüşülen 15
Siirtli kadının üçte biri 65 yaş ve üzeri, üçte biri 35-64 yaş aralığında, üçte biri 35 yaşından
küçük kadınlardan oluşmaktadır. Görüşmelerde katılımcıların hepsi anneliği yücelten söylemler ile anneliği tanımlayarak anneliğin ön koşullarından birinin fedakârlık olduğu, anneliğin kutsal olduğu konusunda hemfikirdirler. Fakat fedakârlığın şekli yaşlı kuşak ile orta
ve genç kuşak arasında farklılaşmaktadır.