Fotoğraf Açık Erişim

6 Şubat 2023 Depremlerinin Ardından Adana Sinema Mirası Envanteri - Fotoğraflar

2024    Çam, Aydın

Belgelenmiş ilk gösterimin 1902’de gerçekleştiğini bildiğimiz Adana’nın toplumsal ve kültürel yaşamı özellikle 1960’lı yıllardan itibaren sinemaların etrafında şekillenmiştir. 1960’lardan itibaren şehirde faaliyet gösteren 125 kadar sinema mekânının çoğu açık hava sinemasıdır ve aynı zamanda şehirde 90’dan fazla film dağıtım şirketi bulunmaktadır. Adana’nın merkezinde bulunduğu Güney Bölge İşletmesi, 1960-1980 döneminde ulusal film endüstrisini destekleyecek kadar güçlüdür ve bölgeye özgü film üretim biçimi ve karmaşık yapım yöntemleriyle bilinmektedir. Bu dönemde sinemaya gitmek, şehirdeki farklı sınıf ve tabakaların en önemli kültürel etkinliğidir. Ancak, Adana’nın ekonomik çöküşüne paralel olarak -bazen doğrudan bağlantılı olmasa da-, şehrin film endüstrisi de zayıflamış ve 1970’lerin ortalarından itibaren çöküş yaşamıştır. Bu dönüşüm, şehrin fizikî haritasını da altüst etmiş ve sonuç olarak birçok sinema mekânı tarihe karışmıştır. Koronavirüs (Covid-19) salgının da etkisiyle 2022 sonunda, Adana şehir merkezinde sadece dört sinema kompleksi (toplam 30 perde ile) açık durumdadır.

Kentsel hafıza için mekân hayati önem taşır; mekânın yitirilişi hafızanın da yitirilmesine neden olur. Geçmiş ve bugünün bağlantısıyla, dolayısıyla gelecekle de ilgilenmeyen bir tarih, hafızanın yerini alır. Kentsel, toplumsal ve kültürel bellek, geçmişin izlerini taşıyan mekânların yaşatılmasını sağlayan önemli bir kavramdır. Bu mekânlar, bir şehrin tarihini, kültürünü ve toplumsal dokusunu yansıtır. Ancak, günümüzde kentleşme süreçleri ve doğrudan ya da dolaylı olarak insana bağlı nedenlerle pek çok tarihi yapı yıkılmakta veya önemini yitirmektedir. Bu nedenle, yapıların envanterinin çıkarılması, korunması ve restorasyonu, kentsel, toplumsal ve kültürel belleğin devamlılığı açısından büyük bir önem taşır. Geçmişte önemsiz görülen bir yapı, koruma ve restorasyon çalışmaları sonrasında bir mimarı ve/veya kültürel miras haline gelebilir. Üstelik koruma ve restorasyon çalışmaları, bir şehrin tarihi dokusunun korunmasının yanı sıra, ekonomik olarak da önemlidir.

Bu araştırma projesi önerisi, Adana sinema mirasından geriye kalan yapıların mimari ve/veya kültürel miras potansiyeli taşıdığı varsayımından hareketle, korunması ve geliştirilmesi için bir politika metni meydana getirerek kurumsal kapasiteyi oluşturmayı amaçlar. Bu doğrultuda, 6 Şubat 2023 depremlerinin ardından Adana sinema mirasından geriye kalan yapıların mevcut durumunu tespit etmek, geliştirilen bir form ve görsel belgelerle bu envanterin mevcut durumunu kayıt altına almak, bir değerlendirme ölçeği geliştirmek, bu envanterin durumunu mimari ve/veya kültürel miras bağlamlarında değerlendirmek ve elde edilen veriyi kamuya açmak hedeflenmektedir. Bunun yanı sıra, koruma alanında uzmanlaşmış merkezi ve yerel yönetimler, koruma kurulları, uygulamacılar, üniversiteler, sivil toplum örgütleri, halk, kullanıcılar, meslek odaları ve basın yayın organları gibi paydaşları bir araya getirerek bir çalıştay gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Bu çalıştayda, Adana sinema mirasının mevcut durumu tartışılacak ve envanterin korunması ve geliştirilmesi için politika önerileri sunulacaktır. Sonuç olarak, Adana sinema mirası envanterinin korunmasına yönelik bir politika metni meydana getirilecek ve bilimsel bir alt yapı sağlanarak kurumsal kapasite oluşturulacaktır.

Bu veri seti, 6 Şubat 2023 Depremlerinin ardından Adana'daki sinema yapılarının mevcut durumunu göstermektedir.