Tez Açık Erişim

Askeri alanlarda kullanılmak üzere İHA sistemleri seçiminde topsis ve bulanık topsis yönteminin kullanılması

2022    TEKİNAY, OSMAN NURİ

İnsanoğlu, günlük yaşantısında sürekli karşısına çıkan alternatifler arasından seçim yapmak durumunda kalmaktadır. Karar sürecinde, en makul kararın, en kısa sürede verilebilmesi için gerekli şartların sağlanabilmesi adına çok kriterli karar verme teknikleri geliştirilmiştir. Bu tekniklerin, günümüzde, birçok sektörde yaygın olarak kullanıldığı görülmektedir. Bu çalışmada, Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden yararlanılacaktır. Bu yöntemler, karar vericilerin tüm hedeflerini, karar vericinin yararına adı verilen bir üst işlev altında birleştirmektedir. Çalışmada, TOPSIS ve Bulanık TOPSIS tekniğinin kullanılması uygun görülmüştür. Uygun görülme kararında, TOPSIS yönteminin, belirlenen kriterlerle birlikte alternatifleri, Excel programı üzerinden kısa sürede sıralamaya uygun bir yapıda olması ve yorumlamada zorlanılmaması etkili olmuştur. Bulanık (fazi) mantık, Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerine yaklaşımda kullanılan faydalı bir yöntemdir. Çünkü veriler, genelde müphem ve fazidir. Bulanık TOPSIS yönteminin uygun görülme kararında karar vericilerin, kriter ve alternatiflerin önem ağırlıklarını belirlerken, dilsel değişkenlerin kullanımına olanak sağlaması etkili olmuştur. Son olarak, iki yöntemin kullanımı ile elde edilen sonuçların karşılaştırılması, veri zenginliği ve çıkarım açısından önemli görülmektedir. Bu çalışma, askeri alanda İHA Sistemi ile ilgili ürün tedarik kararı verirken, tedarikçi seçimine değil; piyasadaki üretilmiş ve seri üretim safhasına yaklaşmış olan ürünleri teknik özelliklerine göre sıralayarak, en uygun ürünün seçimine bilimsel tekniklerle yaklaşmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, çalışmada, askeri alanda kullanıma uygun, üç yerli ve beş yabancı firmanın üretmiş ve üretecek olduğu İHA Sistemleri'nin teknik verileri toplanmıştır. Toplanan bu veriler ortak olan başlıklar altında kriterlere ayrılarak TOPSIS ve Bulanık TOPSIS Yöntemi ile sıralanmıştır. Her iki yöntem ile yapılan sıralamalar ilgili bölümlerde paylaşılmış olunup; paylaşılan bu sıralamalar, ilgili bölümlerde değerlendirilmekte ve çözümlenmektedir. Son bölümde ise genel bir değerlendirme yapılmaktadır.