Dergi makalesi Açık Erişim

Halk Kütüphanesinde Görev Yapan Kütüphanecilerin Hizmet Sunumunda Sosyal Sorumluluk Algısı: Niğde İli Örneği

2025    Akkaya, Mehmet Ali; Karataş, Dilan

Toplumların yapısında özellikle son yarım yüzyılda önce küreselleşme, ardından bilişim teknolojisinin yoğun etki gücünden kaynaklanan ciddi değişimler yaşanmıştır. Bu değişim, toplumsal dokuyu oluşturan organların kimliklerini, sorumluluklarını, önceliklerini ve sınırlarını da başkalaştırmıştır. Söz konusu dönüşümün ortaya koyduğu yeni kimlik tanımlamalarından biri de bireylerin ve organizasyonların, özellikle de kamu yararını gözeten kurumların parçası oldukları toplumu etkileme biçimlerinin sorumluluklarını almalarıdır. Temelde sistemli bir yaklaşımı gerektiren bu görece yeni görev genel anlamda sosyal sorumluluk olarak ifade edilmektedir. Sosyal sorumluluk bu yönüyle bireylerin, kurumların ve diğer organizasyonların parçası oldukları toplum, çevre ve diğer paydaşlar üzerinde olumlu bir etki yaratmak için aldıkları sorumlulukları ifade eder. Bireysel ve kurumsal olmak üzere genellikle iki ayrı boyutta ele alınan sosyal sorumluluğun hedeflediği “daha iyi” olmaya katkı çabası, amaçlanan katkının etki boyutu açısından toplumun bazı unsurlarını daha ön plana çıkarmaktadır. Bunlardan biri de üstlendikleri toplumsal kültür kurumu kimliği ile kütüphanelerdir. Öyle ki, sosyal sorumluluk günümüzde hemen her türden kütüphanenin hizmet felsefesinin doğal bir eklentisine dönüşmüş durumdadır. Zira sosyal sorumluluk kavramının ifade ettiği değerler yalnızca kütüphanelerin hizmet kapsamını genişletmekle kalmamış, aynı zamanda mesleğin toplumdaki rolünün ve işlevinin de yeniden tanımlanmasını gerektirmiştir. Bu çerçevede araştırmanın amacı, Niğde ilinde görev yapan ve üniversitelerin Bilgi ve Belge Yönetimi (BBY) bölümlerinden mezun olan halk kütüphanesi çalışanlarının sosyal sorumluluk anlayışını, bu anlayışın kütüphane hizmetlerine nasıl yansıdığını ve toplumsal katkısını ortaya koymaktır. Çalışmanın sınırlılıkları kapsamında kütüphanecilerin sosyal sorumluluğu nasıl tanımladıkları, hangi alanlarda sosyal sorumluluk çalışmalarına katıldıkları ve bu çalışmaların yerel topluma sağladığı katkılar hakkındaki görüşleri ayrıntılı olarak analiz edilmiştir. Aynı zamanda araştırmanın evrenini oluşturan alan mezunu 16 kütüphaneciden görüşme tekniği ile elde edilen bulgular, sosyal sorumluluk kavramının günümüz halk kütüphanesi hizmet anlayışındaki yeri, önemi ve gerekliliği hakkında kavramsal altyapısı sınırlı bir farkındalığın olduğunu ortaya koymuştur. Buna karşın katılımcıların önemli bir bölümü, sosyal sorumluluğu gözeten tutum ve davranışlar açısından iyi niyetli bir çabanın içindedir ve bu konuda gelişime açıktır. Araştırmada varılan sonuçların, halk kütüphanelerindeki sosyal sorumluluk faaliyetlerinin etkinliğini arttırmaya yönelik kurumsal ve ulusal çaplı politikaların geliştirilmesine katkı sağlaması, çalışmanın asıl başarısı olacaktır.